Η ανασκόπηση της φετινής αντιπυρικής περιόδου, αναδεικνύει πως η φετινή χρονιά, ήταν η πέμπτη χειρότερη των τελευταίων 19 ετών.
Γράφει ο Βασίλης Ανδριανόπουλος
Σημαντική αύξηση του αριθμού των πυρκαγιών σημειώθηκε κατά τη φετινή αντιπυρική περίοδο, καθώς σύμφωνα με δεδομένα του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφοριών για τις Δασικές Πυρκαγιές (EFFIS), οι καμένες εκτάσεις εκτιμώνται σε περισσότερα από 475.000 στρέμματα.
Είναι μάλιστα εντυπωσιακό, ότι όπως προέκυψε από ανασκόπηση της φετινής αντιπυρικής περιόδου που εκπονήθηκε από την Πυρομετεωρολογική Ομάδα Flame, το Meteo, το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και τη WWF, η συνολική έκταση των περιοχών με δασική βλάστηση που κάηκε από τις μεγαλύτερες πυρκαγιές, ξεπέρασε τα 290.000 στρέμματα.
Πέμπτη χειρότερη χρονιά
Βάσει όσων σημειώνονται στην επίμαχη έρευνα, συνολικά μόλις 18 περιστατικά πυρκαγιών, ευθύνονται για περισσότερα από 414.500 καμένα στρέμματα.
Συγκριτικά με την περίοδο 2006-2024, «η αντιπυρική περίοδος του 2025, κατατάσσεται ως η πέμπτη χειρότερη σε ότι αφορά τις καμένες εκτάσεις και τον αριθμό των πυρκαγιών».
Όπως άλλωστε σημειώνεται, «οι καμένες εκτάσεις της αντιπυρικής περιόδου 2025 (478.280 στρέμματα), εμφανίζονται πολύ κοντά στον αντίστοιχο μέσο όρο της περιόδου 2006-2024 (497.380 στρέμματα), ενώ ο αριθμός των χαρτογραφημένων από τo EFFIS πυρκαγιών (75) της αντιπυρικής περιόδου του 2025 εμφανίζεται αυξημένος κατά περίπου 39% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μέσο όρο της περιόδου 2006-2024 (54)».
«Χιλιάδες περιστατικά»
Δεδομένου ότι η φετινή αντιπυρική περίοδος χαρακτηρίστηκε από «χιλιάδες περιστατικά πυρκαγιών με έκταση κάτω των 50 στρεμμάτων», στην έκθεση σημειώνεται πως το εκτιμώμενο πραγματικό σύνολο των καμένων εκτάσεων, ξεπερνά τα 500.000 στρέμματα. Βάσει αυτής της εκτίμησης, οι καμένες εκτάσεις του 2025, φαίνεται να βρίσκονται «λίγο πιο πάνω από τον εθνικό μέσο όρο των ετησίως καμένων στρεμμάτων για την περίοδο 2000-2024».
Μάλιστα, όπως αναγράφεται, φέτος καταγράφηκαν 9.143 περιστατικά ενάρξεων πυρκαγιών, αριθμός που δεν κρίνεται «πρωτόγνωρος», επειδή ο μέσος ετήσιος αριθμός ενάρξεων πυρκαγιών στη χώρα ανέρχεται σε 10.121.
Αυτοί οι αριθμοί, υπογραμμίζουν «την αναγκαιότητα υιοθέτησης μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής με μετρήσιμους στόχους για τη μείωση των ενάρξεων πυρκαγιών».
Διερεύνηση
Αξιοσημείωτο είναι επίσης, ότι «μόλις το 16,8% των πυρκαγιών έχουν ερευνηθεί και μόλις το 12,1% έχουν εξακριβωμένη αιτία έναρξης. Από το σύνολο των πυρκαγιών που έχουν ερευνηθεί, το 91% αποδίδεται σε ανθρωπογενή δραστηριότητα (αμέλεια και πρόθεση)».
Παράλληλα, σύμφωνα με δηλώσεις στελεχών του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, «6 στις 10 μεγάλες πυρκαγιές -οι οποίες ευθύνονται για το 55% των καμένων εκτάσεων-, οφείλονται στο δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας».
Συλλήψεις και πρόστιμα
Επίσης, πραγματοποιήθηκαν 376 συλλήψεις για εμπρησμούς (87% από αμέλεια και 13% από πρόθεση) και επιδόθηκαν περισσότερα από 750 πρόστιμα για χρήση ή πρόκληση φωτιάς.
«Ρεκόρ καμένων εκτάσεων»
Παράλληλα, η φετινή αντιπυρική περίοδος, χαρακτηρίστηκε από «ρεκόρ καμένων εκτάσεων στην Ήπειρο (68.860 στρέμματα), ενώ αποτέλεσε τη δεύτερη χειρότερη, από πλευράς καμένων εκτάσεων, αντιπυρική περίοδο του Βορείου Αιγαίου (143.580 στρέμματα), από το 2006 κι έπειτα».
Τις τρίτες υψηλότερες καμένες εκτάσεις, από το 2006 κι έπειτα, κατέγραψαν οι Περιφέρειες Δυτικής Ελλάδας, (59.540 στρέμματα), Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας (14.420 στρέμματα και 12.800 στρέμματα αντίστοιχα) και Ιονίων Νήσων (32.650 στρέμματα).
Κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις
Αναφορικά με τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις, στην έκθεση εκτιμάται πως υπέστησαν ζημιές περισσότερες από 50 οικίες, 1 εκκλησία και άγνωστος αριθμός βιομηχανικών/βιοτεχνικών μονάδων και κρίσιμων υποδομών, όπως δίκτυα ενέργειας, ύδρευσης και μεταφοράς. Παράλληλα, επηρεάστηκαν περίπου 30.000 μαστιχόδεντρα στη Χίο και άγνωστος αριθμός ελαιώνων, μελισσιών, αμπελώνων και κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων από την πυρκαγιά της Ιεράπετρας. Επίσης, οι πυρκαγιές, «οδήγησαν στον θάνατο χιλιάδες ζώα».
Το εκτιμώμενο κόστος αποκατάστασης, μόνο των δικτύων κοινής ωφέλειας, ξεπερνά τα 165 εκατομμύρια ευρώ. Μολονότι δεν υπάρχουν δημόσια διαθέσιμα στοιχεία, στην έκθεση εκτιμάται πως δαπανήθηκαν περίπου 584 εκατομμύρια ευρώ για την καταστολή των πυρκαγιών και περίπου 309 εκατομμύρια ευρώ για την πρόληψή τους.
Εκπομπές άνθρακα
Όπως προέκυψε από την ανάλυση δορυφορικών δεδομένων του Παγκόσμιου Συστήματος Αφομοίωσης Πυρκαγιών (GFAS), «οι εκπομπές άνθρακα από τις πυρκαγιές του 2025, είναι οι έβδομες πιο υψηλές από το 2003 κι έπειτα». Πάντως, «τα 3 από 4 έτη με τις υψηλότερες αθροιστικές εκπομπές άνθρακα, έχουν σημειωθεί τα τελευταία 5 χρόνια».
Πυρομετεωρολογικές συνθήκες
Σε ότι αφορά τις πυρομετεωρολογικές συνθήκες πριν την αντιπυρική περίοδο, στην έκθεση αναγράφεται πως σχεδόν στο σύνολο της επικράτειας, οι βροχοπτώσεις της περιόδου Οκτώβριος 2024 – Απρίλιος 2025, «βρέθηκαν κοντά και λίγο χαμηλότερα από τα κανονικά τους επίπεδα». Αντιθέτως, παρατηρήθηκε σημαντική απουσία χιονοκάλυψης, γεγονός που συνοδεύτηκε από «υψηλότερες των κανονικών θερμοκρασίες και συνθήκες σχετικά έντονης ατμοσφαιρικής ξηρασίας στο σύνολο σχεδόν της χώρας».
Αντίστοιχα, οι πυροετεωρολογικές συνθήκες κατά την αντιπυρική περίοδο, χαρακτηρίζονται ως «μάλλον κανονικές, με περιόδους σημαντικών εξάρσεων», ενώ και οι βροχοπτώσεις «κινήθηκαν κοντά στα κανονικά τους επίπεδα». Παρόλα αυτά, θερμοκρασιακά, η φετινή αντιπυρική περίοδος, «χαρακτηρίζεται ως η θερμότερη του κανονικού στο σύνολο της χώρας», ενώ επικράτησαν «σημαντικά ξηρότερες του κανονικού ατμοσφαιρικές συνθήκες».
Παράλληλα, «η μέση πυρομετεωρολογική επικινδυνότητα, βρέθηκε κοντά στα κανονικά της επίπεδα», όμως «περισσότερες από τις κανονικές ημέρες με ασυνήθιστα υψηλή πυρομετεωρολογική επικινδυνότητα καταγράφηκαν στο σύνολο σχεδόν της χώρας».
Πολλαπλά καμένες εκτάσεις
Ιδιαιτέρως σημαντικό είναι επίσης, ότι οι πυρκαγιές του 2025, επηρέασαν 18 προστατευόμενες περιοχές, συνολικής μικτής έκτασης 116.700 στρεμμάτων, «εκ των οποίων 8 αφορούν περιοχές του δικτύου Natura 2000 και οι υπόλοιπες 8 αφορούν Καταφύγια Άγριας Ζωής».
Παράλληλα, σημειώνεται πως το 2025, «κάηκαν ξανά -σε διάστημα μικρότερο των 20 ετών-, 131.150 στρέμματα», κυρίως σε Χίο, Κύθηρα, Ζάκυνθο και Ανατολική Αττική. Είναι άλλωστε ενδεικτικό, πως περίπου το 50% της έκτασης των φετινών πυρκαγιών της Χίου και της Ζακύνθου, έχει καεί ξανά τουλάχιστον μια φορά μέσα στα τελευταία 20 χρόνια.
Η μεγαλύτερη οικολογική επίπτωση των πολλαπλά καμένων εκτάσεων, «εντοπίζεται στην περιοχή της Ανατολικής Αττικής, όπου η βλάστηση έχει υποβαθμιστεί από τουλάχιστον 3 σημαντικές πυρκαγιές τα τελευταία 20 έτη».
Σε αυτές τις εκτάσεις, «επαναλαμβανόμενες πυρκαγιές σε σύντομο χρονικό διάστημα εξαντλούν τη δυνατότητα φυσικής αναγέννησης οδηγώντας σε ερημοποίηση. Γι’ αυτόν τον λόγο, είναι λάθος να λογίζονται ως “δάση” μόνο οι περιοχές που έχουν υψηλά ώριμα δέντρα…».
«Ο μηχανισμός δεν κατέρρευσε αν και λειτούργησε στα όριά του»
Στην έκθεση σημειώνεται επίσης, πως στα θετικά της φετινής αντιπυρικής περιόδου, συμπεριλαμβάνεται μεταξύ άλλων, «η αισθητή βελτίωση στον τρόπο διερεύνησης αιτίων πυρκαγιών», η «υψηλότερη αναλογία συλλήψεων προς περιστατικά της τελευταίας δεκαετίας», η «αποτελεσματική αρχική απόκριση του δασοπυροσβεστικού μηχανισμού στην πλειονότητα των περιστατικών», η «συστηματική και αποδοτική δράση των επίγειων δυνάμεων κατά τη διάρκεια της νύχτας», καθώς και ότι σε ημέρες με πολλαπλά περιστατικά, «ο μηχανισμός δεν κατέρρευσε αν και λειτούργησε στα όριά του».
Θετικό είναι επίσης ότι επικαιροποιήθηκε ο στατικός χάρτης κινδύνου πυρκαγιάς που εκδόθηκε το 1980 και ότι υπήρξε «καλύτερος συντονισμός μεταξύ Πυροσβεστικού Σώματος, Δασικής Υπηρεσίας και ΟΤΑ, αν και υπάρχουν ακόμα θέματα που χρήζουν βελτίωσης».
iEidiseis.gr
