Μία μυρωδιά, ένας ξαφνικός ήχος ή μία εικόνα που περνά φευγαλέα μπροστά μας αρκούν για να «ξεκλειδώσουν» αναμνήσεις που ίσως πιστεύαμε πως είχαν χαθεί.
Οι νευροεπιστήμονες εξηγούν ότι ο εγκέφαλος αποθηκεύει εμπειρίες μαζί με τα αισθητηριακά τους αποτυπώματα, δημιουργώντας ένα περίπλοκο δίκτυο συνδέσεων, που ενεργοποιείται αστραπιαία όταν εμφανιστεί ένα γνώριμο ερέθισμα.
Το αποτέλεσμα είναι συχνά μία έντονη συναισθηματική αντίδραση, καθώς το παρόν μπλέκεται με το παρελθόν και ανασύρει άλλοτε όμορφες κι άλλοτε επώδυνες στιγμές. Πρόκειται για τα μικρά «παιχνίδια» του ανθρώπινου εγκεφάλου, που θυμίζουν πως η μνήμη δεν είναι απλώς ένα αρχείο, αλλά ένας ζωντανός μηχανισμός με απρόβλεπτη δυναμική.
Η διάρκεια μίας ανάμνησης δεν καθορίζεται από μία στιγμιαία απόφαση του εγκεφάλου, αλλά από μία σύνθετη και παρατεταμένη διαδικασία που ξεδιπλώνεται σε πολλαπλά επίπεδα. Η νέα μελέτη του Πανεπιστημίου Ροκφέλερ έρχεται να «φωτίσει» αυτήν τη λεπτή ισορροπία, δείχνοντας ότι οι εμπειρίες που τελικά επιβιώνουν στον χρόνο περνούν από προσεκτική αξιολόγηση και σταδιακή ενίσχυση, η οποία εξαρτάται από τον τρόπο συνεργασίας διαφορετικών περιοχών του εγκεφάλου.
Τα πειράματα με εικονική πραγματικότητα αποκάλυψαν ότι ο εγκέφαλος δεν αποθηκεύει τις πληροφορίες με ενιαίο τρόπο αλλά ενεργοποιεί διαφορετικά βιολογικά προγράμματα, το καθένα με τον δικό του ρυθμό.
Ο θάλαμος φαίνεται πως διαδραματίζει τον κρίσιμο ρόλο της επιλογής, καθώς διακρίνει ποιες εμπειρίες έχουν επαρκές βάρος ώστε να μεταφερθούν στον φλοιό, όπου οι νευρικές συνδέσεις ενισχύονται και η μνήμη αποκτά σταθερό θεμέλιο. Η σταδιακή αυτή πορεία στηρίζεται από τρία μόρια που καθορίζουν τη διάρκεια και την ανθεκτικότητα κάθε ανάμνησης.
Η εικόνα που προκύπτει ανατρέπει την παλαιότερη, απλουστευμένη άποψη για μία μνήμη που εγκαθίσταται μονομιάς και παραμένει αναλλοίωτη. Αντίθετα, η μνήμη παρουσιάζεται ως ένα ζωντανό οικοδόμημα που εξελίσσεται, μεταμορφώνεται και ενισχύεται με τον χρόνο.
Η κατανόηση αυτού του μηχανισμού ανοίγει νέες προοπτικές για την έρευνα νευροεκφυλιστικών νόσων, όπου η διατήρηση των αναμνήσεων τίθεται στο επίκεντρο της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Newsbomb.gr
