Στα χρόνια της «ευημερίας» οι οργανωμένες αλυσίδες γρήγορου
φαγητού άνοιγαν το ένα κατάστημα μετά το άλλο, δαπανώντας τεράστια κεφάλαια για
την επέκταση του δικτύου τους. Η κατανάλωση και μαζί οι πωλήσεις τους
αυξάνονταν χρόνο με τον χρόνο και τίποτα δεν έδειχνε ικανό να σταματήσει την
ανοδική τους πορεία. Όλα αυτά μέχρι το ξέσπασμα της κρίσης, η οποία έφερε τα
πάνω κάτω στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας και άλλαξε για πάντα τα δεδομένα
στον κλάδο.
Η δραστική συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος ανάγκασε τους
καταναλωτές να περιορίσουν την κατανάλωση φαγητού και ποτού εκτός σπιτιού και
το κυριότερο να βάλουν «φρένο» στις δαπάνες για delivery, με αποτέλεσμα να
πληγούν τα έσοδα των επιχειρήσεων εστίασης. Το φαγητό σε «τάπερ» έκανε την
εμφάνισή του στα γραφεία των εταιρειών, ενώ αρκετοί ήταν αυτοί που προτίμησαν
να μείνουν σπίτι και να μαγειρέψουν σπίτι παρέα με φίλους, από την έξοδο σε ένα
εστιατόριο, παρά τις τις δελεαστικές προσφορές και τα ειδικά μενού που
επιστρατεύθηκαν.
Τις συνέπειες της κρίσης στην αγορά των αλυσίδων εστίασης
γρήγορης εξυπηρέτησης αποτυπώνει έρευνα της ICAP που παρουσιάζει σήμερα η «H».
Σύμφωνα με αυτή, η αξία της εν λόγω αγοράς -η οποία υπολογίζεται σε 450 εκατ.
ευρώ- μειώθηκε κατά περίπου 8% το 2013 σε σύγκριση με το 2012, τάση η οποία
εκτιμάται ότι συνεχίστηκε και το 2014 αλλά με μικρότερους ρυθμούς. Μεγαλύτερη
ήταν η κάμψη το 2012, (-18,1%) όταν η ύφεση και η οικονομική ανασφάλεια έφθασε
στο «ζενίθ» της, ενώ σοβαρές απώλειες της τάξης του 11,1% κατεγράφησαν και το
2011. Η αξία της εγχώριας αγοράς των αλυσίδων εστιατορίων γρήγορης εξυπηρέτησης
βρίσκεται σε πτωτική τροχιά ήδη από το 2009, μετά από 16 συνεχόμενα χρόνια
ανόδου, και συγκεκριμένα την περίοδο 1992-2008, με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης
15,1%. Όπως εξηγεί η Senior Manager στη Διεύθυνση Οικονομικών και Κλαδικών
Μελετών της ICAP Group, Ελένη Δεμερτζή, η μείωση του μεγέθους της αγοράς δεν
συνδέεται αποκλειστικά και μόνο με ανάλογη μείωση του όγκου της κατανάλωσης,
αλλά και σε συγκράτηση ή μείωση (ως ένα βαθμό) των τιμών πώλησης ορισμένων από
τα προσφερόμενα (από τις αλυσίδες) είδη». Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της
κλαδικής μελέτης, διαφορετικούς ρυθμούς μείωσης κατέγραψαν οι διάφορες
κατηγορίες αλυσίδων. Η κατηγορία burger εμφάνισε μείωση 9,8% την περίοδο
2013/12, η κατηγορία pizza είχε μείωση 11,9%, ενώ η κατηγορία των καταστημάτων
snack-sandwich υποχώρησε κατά 3,3%.
Η εξαετής ύφεση «έφαγε» το γρήγορο φαγητό
Κλείσιμο καταστημάτων
Η εξαετής ύφεση «έφαγε» το γρήγορο φαγητό
Βασικό χαρακτηριστικό του κλάδου ήταν το μαζικό κλείσιμο
καταστημάτων, προκειμένου να σταματήσει η συσσώρευση ζημιών και να εξυγιανθούν
οι ισολογισμοί. Σε ριζική αναδιάρθρωση του δικτύου τους προχώρησαν τα Goody's,
τα Simply Burgers, η Pizza Hut αλλά και αλυσίδες καφεστίασης όπως τα
Starbuck's, εξαιτίας και του ισχυρού ανταγωνισμού που έχει να αντιμετωπίσει από
ανερχόμενες δυνάμεις του κλάδου όπως τα Mikel και Coffee Island. Την ίδια ώρα, υπήρξαν
και αλυσίδες που αποφάσισαν να αποχώρησαν οριστικά από τον χώρο, όπως τα
Applebee's και τα Costa Coffee, καθώς δεν μπόρεσαν να αναστρέψουν την εις βάρος
τους κατάσταση και να συγκρατήσουν τη διαρροή των πελατών τους. Πλήγμα, αν και
σε μικρότερο βαθμό σε σχέση με τις οργανωμένες αλυσίδες, που κατά τεκμήριο
έχουν περισσότερα κεφάλαια στη διάθεσή τους δέχθηκαν και τα μεμονωμένα σημεία
εστίασης, αρκετά εκ των οποίων «κατέβασαν ρολά», αδυνατώντας να ανταποκριθούν
στις υποχρεώσεις τους. Παρά την αύξηση της τουριστικής κίνησης από το εξωτερικό
και τη διατήρηση του ΦΠΑ στα επίπεδα του 13% οι συνθήκες για το σύνολο των
εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της εστίασης παραμένει δύσκολη, με
την αδύναμη ζήτηση, τους υψηλούς φόρους και τις ασφαλιστικές εισφορές αλλά και
την έλλειψη ρευστότητας να αποτελούν τα μεγαλύτερα προβλήματα.
ΝΕΟΙ ΠΑΙΚΤΕΣ
ΤΟ BURGER ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΜΟΔΑ
Παρά τη γενικότερη κάμψη της κατανάλωσης, ο κλάδος της
μαζικής εστίασης δεν έπαψε στιγμή να «μαγνητίζει» εγχώριους αλλά και ξένους
επενδυτές. Στο επίκεντρο τα δυο τελευταία χρόνια βρίσκεται ο τομέας των burger,
ο οποίος αποτελεί τη νέα «μόδα» στον χώρο του γρήγορου φαγητού. Δεν είναι
τυχαίο ότι τα Goody's δημιούργησαν ένα νέο concept καταστήματος που εστιάζει
στα burgers, τα Goody's Burger House, ενώ ενδιαφέρον να δραστηριοποιηθούν στην
Ελλάδα εκδήλωσαν τα φημισμένα Burger King. Αν και μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει
γνωστός ο τρόπος και τα σχέδια ανάπτυξης της αμερικάνικης αλυσίδας -παρότι έχει
περάσει αρκετός καιρός- παράγοντες εκτιμούν ότι η αμερικάνικη εταιρεία θα
διεκδικήσει και εδώ ρόλο πρωταγωνιστή και μαζί σημαντικό μερίδιο από την πίτα
της αγοράς. Να σημειωθεί ότι η Burger King έχει παρουσία σε περίπου ογδόντα
χώρες, απασχολεί περίπου 35.000 εργαζομένους και διαθέτει περίπου 14.000
καταστήματα που εξυπηρετούν περισσότερους από 11 εκατομμύρια επισκέπτες
καθημερινά. Πρόσφατα, εξαγόρασε έναντι 11 δισ. δολάρια την ομοειδή αλυσίδα Tim
Hortons, σε μία προσπάθεια να γίνει η τρίτη μεγαλύτερη αλυσίδα fast-food
παγκοσμίως.
Ανταγωνισμός
Η ενεργοποίηση ενός νέου παίκτη με το μέγεθος και την
ευρωστία της Burger King αναμένεται να προκαλέσει την αντίδραση των «μεγάλων»
του κλάδου, των Goody's και McDonald's, οι οποίοι θα προσπαθήσουν να βάλουν
«φρένο» στις φιλοδοξίες του αντιπάλου τους. Τη μεγαλύτερη πίεση θα δεχθούν τα
Goody's, τα οποία ως ηγέτης καλούνται να αντιμετωπίσουν ακόμη έναν πολυεθνικό
κολοσσό, όπως έκαναν στις αρχές της δεκαετίας του 1990 με τα McDonald's. Τα
τελευταία εμφανίζονται αποφασισμένα να περάσουν στην αντεπίθεση και να ανακτήσουν
μέρος από το έδαφος που έχασαν τα προηγούμενα χρόνια καθώς παρά την κρίση
προανήγγειλαν επενδύσεις ύψους 11 εκατ. ευρώ τα επόμενα τρία χρόνια για τη
δημιουργία νέων καταστημάτων στην Ελλάδα.
HMERHSIA