Η καθιέρωση του αφορολόγητου ορίου των 800.000 ευρώ για δωρεές και γονικές παροχές μεταξύ συγγενών πρώτου βαθμού από τον Οκτώβριο του 2021, άλλαξε ριζικά τον χάρτη των μεταβιβάσεων περιουσίας. Στην πράξη, η πλειονότητα των γονικών παροχών είναι πλέον πλήρως απαλλαγμένη από φόρο, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για μεταβίβαση πρώτης κατοικίας, όπου το συνολικό αφορολόγητο μπορεί να φτάσει ή και να ξεπεράσει το 1 εκατ. ευρώ.
Ωστόσο, υπάρχουν κρίσιμες λεπτομέρειες που πρέπει να γνωρίζουν όσοι σχεδιάζουν να προχωρήσουν σε μεταβίβαση περιουσίας, είτε πρόκειται για ακίνητα είτε για χρηματικά ποσά.
1. Πότε επιβάλλεται φόρος
Φόρος δωρεάς ή γονικής παροχής επιβάλλεται σε κάθε μεταβίβαση περιουσιακού στοιχείου ή χρηματικού ποσού προς φυσικό ή νομικό πρόσωπο. Δηλαδή, είτε πρόκειται για ακίνητο, μετρητά, μετοχές, ομόλογα ή άλλο περιουσιακό στοιχείο, η πράξη υπόκειται σε δήλωση φόρου δωρεάς ή παροχής.
2. Ποιοι υποβάλλουν τη δήλωση
Η δήλωση φόρου γονικής παροχής ή δωρεάς υποβάλλεται και από τα δύο μέρη: τον δωρητή και τον δωρεοδόχο. Η υποβολή γίνεται στην αρμόδια ΔΟΥ ή ηλεκτρονικά μέσω της πλατφόρμας της ΑΑΔΕ.
3. Προθεσμία υποβολής
Αν η μεταβίβαση γίνεται με συμβολαιογραφική πράξη, η δήλωση υποβάλλεται πριν από την υπογραφή του συμβολαίου. Αν δεν υπάρχει συμβόλαιο, η δήλωση πρέπει να γίνει εντός έξι μηνών από τη μεταβίβαση ή την παράδοση του ποσού.
4. Οι τρεις φορολογικές κατηγορίες
Οι δικαιούχοι κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με τον βαθμό συγγένειας:
Α’ κατηγορία: σύζυγος ή μέρος συμφώνου συμβίωσης, τέκνα, εγγόνια, γονείς.
Β’ κατηγορία: αδέλφια, ανιψιοί, παππούδες, πεθεροί, γαμπροί, νύφες.
Γ’ κατηγορία: όλοι οι υπόλοιποι συγγενείς ή τρίτα πρόσωπα.
5. Το μεγάλο αφορολόγητο των 800.000 ευρώ
Για τη μεταβίβαση περιουσίας σε συγγενείς Α’ κατηγορίας ισχύει αφορολόγητο όριο 800.000 ευρώ. Αν η αξία υπερβεί το όριο, ο φόρος υπολογίζεται με συντελεστή 10% για το υπερβάλλον ποσό.
Για τη Β’ κατηγορία ο φόρος φτάνει έως 20%, ενώ για τη Γ’ κατηγορία έως 40%.
6. Τι καλύπτει το αφορολόγητο
Το αφορολόγητο των 800.000 ευρώ ισχύει για όλα τα είδη περιουσίας: ακίνητα, μετοχές, εταιρικά μερίδια, οχήματα, καταθέσεις ή χρηματικά ποσά.
Ισχύει μόνο όταν η μεταφορά χρημάτων γίνεται μέσω τραπεζικού ιδρύματος (όχι με μετρητά).
7. Πώς φορολογούνται τα χρηματικά ποσά
Αν η μεταφορά χρημάτων δεν γίνεται τραπεζικά, τότε η δωρεά ή η παροχή φορολογείται αυτοτελώς:
- 10% για Α’ κατηγορία,
- 20% για Β’ κατηγορία,
- 40% για Γ’ κατηγορία.
Η απαλλαγή των 800.000 ευρώ ισχύει μόνο για τραπεζικές μεταφορές ή επιταγές που τεκμηριώνονται.
8. Προϋποθέσεις για αφορολόγητες χρηματικές παροχές
Το αφορολόγητο ισχύει αν η δωρεά πραγματοποιηθεί:
- με τραπεζική μεταφορά από τον λογαριασμό του δωρητή σε εκείνον του δωρεοδόχου,
- με έκδοση τραπεζικής επιταγής (όχι με κατάθεση μετρητών),
- ή με κατάθεση σε λογαριασμό πωλητή σε περίπτωση αγοράς ακινήτου ή οχήματος.
Στη δήλωση πρέπει να αναγράφονται οι αριθμοί IBAN των λογαριασμών και να επισυνάπτονται τα αποδεικτικά μεταφοράς.
9. Ενιαία εφαρμογή του αφορολόγητου
Το αφορολόγητο των 800.000 ευρώ παρέχεται μία φορά ανά ζεύγος δωρητή–δωρεοδόχου.
Αν υπάρξουν περισσότερες παροχές μεταξύ των ίδιων προσώπων μετά την 1η Οκτωβρίου 2021, υπολογίζονται σωρευτικά ως προς το όριο.
10. Πρόσθετα αφορολόγητα για πρώτη κατοικία
Σε περίπτωση γονικής παροχής πρώτης κατοικίας, προβλέπονται πρόσθετα αφορολόγητα ποσά:
- 200.000 ευρώ για άγαμους ή ανήλικους,
- 250.000 ευρώ για έγγαμους,
- με προσαύξηση έως 30.000 ευρώ για κάθε παιδί.
Για οικοπεδα, τα όρια αυξάνονται αντίστοιχα κατά 50.000–100.000 ευρώ.
Αυξημένες οι μεταβιβάσεις το 2025
Σύμφωνα με στοιχεία της ΑΑΔΕ, οι μεταβιβάσεις ακινήτων, δωρεών και γονικών παροχών αυξήθηκαν κατά 11% το πρώτο επτάμηνο του 2025, φτάνοντας τις 152.000 πράξεις έναντι 137.000 το 2024. Τα έσοδα ανήλθαν σε 152 εκατ. ευρώ, γεγονός που αποδίδεται στο ευνοϊκό φορολογικό πλαίσιο και το υψηλό αφορολόγητο των 800.000 ευρώ για συγγενείς πρώτου βαθμού.
dedomeno.gr
