Μια βαθιά και διαρκώς εξελισσόμενη μετάβαση λαμβάνει χώρα ως προς τη διάρθρωση της αγοράς λιανικής, η οποία αποτυπώνεται μέσα από την ανάλυση της NielsenIQ, όπως την παρουσίασε ο Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας, Βάιος Δημοράγκας, στο ετήσιο συνέδριο του ΙΕΛΚΑ. Σύμφωνα με τα στοιχεία, τα σούπερ μάρκετ ενισχύουν συστηματικά την κυριαρχία τους, αποσπώντας πωλήσεις από τα πολύ μικρά σημεία λιανικής, τα οποία βρίσκονται σε σταθερή καθοδική τροχιά την τελευταία δεκαπενταετία.
Ο λόγος είναι διότι εξαγοράζουν μικρότερες αλυσίδες, εισβάλλουν σε κομβικά σημεία σε γειτονιές της χώρας, ανακαινίζονται και προσφέρουν αναβαθμισμένες υπηρεσίες, αποσπώντας ένα μεγάλο μέρος της δουλειάς από τα μικρά σημεία.
Συρρικνώνονται οι πωλήσεις στα πολύ μικρά σημεία λιανικής
Σύμφωνα με τον κύριο Δημοράγκα, ακόμα πιο έντονη είναι η εικόνα στα πολύ μικρά καταστήματα κάτω των 100 τ.μ. Οι κατηγορίες προϊόντων που παραδοσιακά διακινούνταν μέσα από αυτά τα σημεία εμφανίζουν πτώση 3%, τη στιγμή που οι ίδιες κατηγορίες «τρέχουν» με άνοδο 7% στα σούπερ μάρκετ. Οι μεγαλύτερες απώλειες εντοπίζονται στα περίπτερα και στα παραδοσιακά παντοπωλεία, δηλαδή στο κομμάτι της αγοράς που πιέζεται περισσότερο από τον εκσυγχρονισμό και την επέκταση των μεγάλων αλυσίδων στις γειτονιές.
Το φαινόμενο αυτό δεν είναι τυχαίο ούτε πρόσκαιρο. Όπως υπογράμμισε ο κ. Δημοράγκας, «οι τελευταίες εξαγορές μικρότερων αλυσίδων από μεγαλύτερες, οι οποίες ανακαινίζουν τα καταστήματα που εξαγοράζουν, έχει ως αποτέλεσμα να “κλέβουν” κοινό από τα μικρά σημεία λιανικής». Πρόκειται κυρίως για μικρά σούπερ μάρκετ έως 400 τ.μ., τα οποία οι μεγάλες αλυσίδες ενσωματώνουν στο δίκτυό τους, τα αναβαθμίζουν και τα μετατρέπουν σε σύγχρονα σημεία αγορών, ικανά να ανταγωνιστούν ευθέως το περίπτερο και το μικρό παντοπωλείο στη γειτονιά. Με τον τρόπο αυτό, οι μεγάλες αλυσίδες δεν επεκτείνονται μόνο ποσοτικά, αλλά και ποιοτικά, προσφέροντας αναβαθμισμένη εμπειρία σε χώρους που άλλοτε λειτουργούσαν ως απλά παντοπωλεία.
Μείωση κατά σχεδόν 30% του αριθμού των μικρών σημείων σε διάστημα 15 ετών
Τα στοιχεία που παρουσίασε ο επικεφαλής της NielsenIQ για την εξέλιξη του αριθμού των σημείων λιανικής αποτυπώνουν ξεκάθαρα αυτή τη μετάβαση. Τα περίπτερα, από 4.758 το 2011, συρρικνώθηκαν σε 4.200 το 2024. Αντίστοιχα, το σύνολο των μικρών καταστημάτων ευκολίας από 29.551 σημεία το 2011 μειώθηκε σε 21.536 το 2024, μια πτώση του αριθμού τους κατά 27,13%. Παρά το γεγονός ότι τα καταστήματα σούπερ μάρκετ μειώθηκαν επίσης λόγω της συγκέντρωσης του κλάδου στα χέρια των μεγαλύτερων σούπερ μάρκετ, φτάνοντας το 2024 τα 5.151 σημεία, αριθμός που πλέον υπερβαίνει κατά πολύ τα περίπτερα, συνεχίζουν να αποσπούν σημαντικό μέρος των πωλήσεων και της δυναμικής που κάποτε είχαν περίπτερα και παντοπωλεία.
Να σημειωθεί επίσης ότι πολλά από τα μικρά καταστήματα σε γειτονιές που υπάγονται στην ομπρέλα μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ, λειτουργούν με διευρυμένο ωράριο και τα Σαββατοκύριακα, ενώ διαθέτουν και προϊόντα – όπως τα καπνικά – τα οποία είναι προϊόντα που παλαιότερα συναντούσε κανείς αποκλειστικά σε περίπτερα ή παντοπωλεία.
Τα σούπερ μάρκετ κερδίζουν το «χαρτί» της κατανάλωσης
Σε ό,τι αφορά την εικόνα της κατανάλωσης στη χώρα μας, οι πολίτες, αν και οικονομικά πιεσμένοι, στρέφονται στα σούπερ μάρκετ για μεγαλύτερες συσκευασίες, καλύτερη σταθμισμένη τιμή και πιο ολοκληρωμένη εμπειρία αγορών. Τα ανακαινισμένα πρώην μικρά σούπερ μάρκετ έως 400 τ.μ. λειτουργούν ως ενδιάμεσο βήμα μεταξύ της παραδοσιακής μικρής λιανικής και των μεγάλων αλυσίδων, διατηρώντας την ευκολία πρόσβασης αλλά προσφέροντας τη σιγουριά και τη διαφάνεια του οργανωμένου λιανεμπορίου.
Όπως προκύπτει από την ανάλυση της NielsenIQ, αυτή η μετατόπιση δεν είναι συγκυριακή, αλλά βαθιά δομική. Η αγορά αναδιαμορφώνεται με τρόπο που ενισχύει σταθερά τη θέση των σούπερ μάρκετ, ενώ τα μικρά σημεία λιανικής συρρικνώνονται τόσο σε αριθμό όσο και σε εμπορική σημασία.
Αυτή τη στιγμή υπολογίζεται ότι το 60% του τζίρου στην Ελλάδα κατευθύνεται στα σούπερ μάρκετ, τα οποία έχουν τζίρο 15,1 δισ. ευρώ, ενώ το υπόλοιπο 40% – περί τα 9,9 δισ. ευρώ – προέρχεται από περίπτερα και μικρά σημεία λιανικής, τα οποία ανήκουν στο λεγόμενο παραδοσιακό λιανεμπόριο. Η δυναμική αυτή αναμένεται να συνεχιστεί, καθώς οι μεγάλες αλυσίδες έχουν ακόμη περιθώρια να ενσωματώσουν στο δίκτυό τους μικρότερα καταστήματα, ενισχύοντας ακόμη περισσότερο την παρουσία τους σε όλη τη χώρα.
Η μεταφορά της κατανάλωσης στην εστίαση προς το σπίτι
Τα σούπερ μάρκετ όμως κερδίζουν και από την πτώση της εκτός σπιτιού κατανάλωσης και τη μεταφορά της στο σπίτι, κάτι που παρατηρήθηκε έντονα τη φετινή χρονιά, όπου πολλοί καταναλωτές, αγόραζαν από τα σούπερ μάρκετ προκειμένου να μειώσουν το κόστος των καλοκαιρινών τους διακοπών και ετοίμαζαν γεύματα στο σπίτι. Χαρακτηριστικό αυτής της τάσης είναι το γεγονός ότι τα Cash & Carry – καταστήματα χονδρικής που τροφοδοτούν την εκτός σπιτιού κατανάλωση σε σημεία εστίασης και ξενοδοχεία – καταγράφουν σημαντική πτώση, καθώς η κατανάλωση μεταφέρεται ολοένα και περισσότερο στο σπίτι.
Η υποχώρηση των Cash & Carry είναι ενδεικτική καθώς το 2024 κατέγραψαν πτώση 2,3%, ενώ και φέτος κινούνται αρνητικά, με μείωση περίπου 1%. Πρόκειται για μια σαφή ένδειξη ότι ένα τμήμα της κατανάλωσης που άλλοτε κατευθυνόταν σε εστιατόρια, καφέ και ξενοδοχεία, επανέρχεται στο οικιακό περιβάλλον.
Powergame.gr
