Στην καθημερινή πρακτική συχνά-πυκνά ακούμε για περιπτώσεις
ατόμων στους οποίους αναφερόμαστε ως «σεξομανείς». Υπάρχει εθισμός στο σεξ; Με
την ευρεία έννοια του όρου, ναι, και μάλιστα αφορά σε 15 εκατομμύρια άτομα
παγκοσμίως. Επιστημονικά, ο «εθισμός» στο σεξ ονομάζεται «ψυχαναγκαστική
σεξουαλική συμπεριφορά». Η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε ένα «κανονικό» άτομο
και έναν εθισμένο είναι ότι ο δεύτερος, ενώ ξέρει ότι η εμμονή του με το σεξ
επηρεάζει τη ζωή του, δεν μπορεί να την ελέγξει.
Τι είναι
Γενικά, ο όρος «εθισμός» χρησιμοποιείται για να περιγράψει
την εξάρτηση από ουσίες ή φάρμακα. Όπως η εξάρτηση από τον τζόγο, έτσι και η
ψυχαναγκαστική σεξουαλική συμπεριφορά εντάσσεται στις διαταραχές παρορμήσεων,
στις περιπτώσεις δηλαδή κατά τις οποίες το άτομο δεν μπορεί να ελέγξει την
παρόρμησή του να κάνει κάτι.
Πού οφείλεται
Τα κυριότερα αίτια είναι τα εξής: # Ψυχοδυναμικοί παράγοντες: Ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφέρονται σε ένα παιδί η οικογένεια και οι συνομήλικοί του έχει μεγάλο αντίκτυπο στην ενήλικη ζωή του. Αρνητικά γεγονότα δημιουργούν δυσάρεστα συναισθήματα στο παιδί, το οποίο έχει χαμηλή αυτοπεποίθηση στην ενήλικη ζωή. Η εμμονή με το σεξ γίνεται ένα είδος διαφυγής από αυτά τα συναισθήματα, ένα είδος «αυτοθεραπείας».
# Τραύμα: Ένα μεγάλο ποσοστό των «εθισμένων» έχει κακοποιηθεί στην παιδική ηλικία.
# Οικογενειακό ιστορικό: Έχει παρατηρηθεί ότι, όπως και σε άλλες μορφές διαταραχών, η κληρονομικότητα παίζει ρόλο.
# Νευροχημικοί παράγοντες: Αυτό που επιδιώκουν συχνά οι εθισμένοι είναι τα αισθήματα ευφορίας που προκαλούν η ντοπαμίνη και η σεροτονίνη, όταν εκλύονται κατά τη διάρκεια του σεξ. Οι δυο νευροδιαβιβαστές απελευθερώνονται στο μεσολιμβικό χώρο, το σύστημα «ανταμοιβής» του εγκεφάλου.
Πώς εκδηλώνεται
Τα συμπτώματα αναλύονται ως εξής: # Παρορμητικότητα: Το άτομο δεν ελέγχει την συμπεριφορά του. Αν και γνωρίζει ότι αυτό που κάνει είναι λάθος, δεν μπορεί να το σταματήσει.
# Συνέχιση της συμπεριφοράς, παρά τις συνέπειες: Παρά τις αρνητικές επιπτώσεις της συγκεκριμένης εξάρτησης στον προσωπικό, επαγγελματικό και οικογενειακό τομέα, το άτομο συνεχίζει να επιδιώκει μανιωδώς σεξουαλικές επαφές.
# Ιδεοληψίες: Το εξαρτημένο από το σεξ άτομο δεν μπορεί να σταματήσει να σκέφτεται το σεξ. Συχνά, μάλιστα, ξοδεύει ημέρες χαμένο στις σεξουαλικές φαντασιώσεις του, αναζητώντας νέους τρόπους να ικανοποιηθεί σεξουαλικά.
Το προφίλ του εθισμένου
# Αναζητά τη διέγερση, όχι τόσο την κορύφωση.
# Ζητούμενό του είναι η ευφορία, αίσθημα που προκύπτει από την έκλυση της ντοπαμίνης και της σεροτονίνης (νευροδιαβιβαστών).
# Ανακαλύπτοντας ξαφνικά αυτά τα ευχάριστα επακόλουθα των δύο χημικών ουσιών, προσπαθεί να επαναλάβει τις επιβραβευτικές σεξουαλικές δραστηριότητες, ώστε να επιτύχει το ίδιο αποτέλεσμα. Ωστόσο, γρήγορα μπαίνει σ' ένα φαύλο κύκλο. Με τη συνεχή έκλυση των δύο ουσιών στον οργανισμό, σταδιακά η αποτελεσματικότητά τους χάνεται. Έτσι, το άτομο αναγκάζεται να αυξήσει σε συχνότητα και ένταση τις σεξουαλικές επαφές.
# Δεν έχει φραγμούς. Αναζητά το περιστασιακό σεξ ή μια νέα «αγάπη» μέσω της απιστίας.
Πώς θεραπεύεται
Δεδομένου ότι προς το παρόν η περιγραφή της νοσολογίας δεν
είναι απόλυτα ασφαλής και η σεξουαλική εξάρτηση δεν περιλαμβάνεται στο
σύστημα διαγνώσεων της
ψυχοπαθολογίας, δεν υπάρχει επίσημος
θεραπευτικός οδηγός. Παρ' όλα αυτά, ως πρώτο βήμα θα πρέπει να γίνει ψυχιατρική
εκτίμηση, ώστε να αποκλειστεί η περίπτωση συννοσηρότητας, δηλ. συνύπαρξης με
άλλες διαταραχές (αγχώδεις διαταραχές, διαταραχές παρορμήσεων, κατάχρηση ουσιών
κ.ά.) και, αν υπάρχουν, να αντιμετωπιστούν. Αμέσως μετά, σειρά έχει η
ψυχοθεραπευτική αντιμετώπιση από κάποιον ψυχίατρο ή ψυχολόγο, απαραίτητα
ειδικευμένο στην ψυχοθεραπεία.
Τρόποι θεραπείας
# Ατομική: Εφαρμόζεται η συμπεριφορική-γνωσιακή μέθοδος,
κατά την οποία ο ψυχοθεραπευτής συνεργάζεται με τον ασθενή ώστε να μειώσει τα
συμπτώματα. Με τη συγκεκριμένη μέθοδο αντιμετώπισης, η σεξουαλική φαντασίωση
απομονώνεται και αντιμετωπίζεται σαν κάτι το οποίο ο ασθενής ουσιαστικά πρέπει
να πάψει να χρησιμοποιεί ως μέσο άντλησης ευχαρίστησης.# Ομαδική (Group Therapy): Οργανώνεται συνήθως από ιδιώτες ψυχιάτρους. Το άτομο βλέπει πώς αντιμετωπίζονται οι συμπεριφορές του από τους άλλους, συνειδητοποιώντας έτσι καλύτερα τις συνέπειες της εξάρτησής του.
# Θεραπεία ζεύγους: Η σχέση αντιμετωπίζεται είτε ως αιτία του προβλήματος, είτε ως χρήσιμο εργαλείο για την αντιμετώπισή του. Όσο βελτιώνεται η σχέση, τόσο καλύτερα αντιμετωπίζεται το πρόβλημα.
# Θεραπεία οικογένειας: Ενδείκνυται όταν το πρόβλημα αφορά σε ανήλικα άτομα.
# Φάρμακα: Χρησιμοποιούνται για να αντιμετωπίσουν κυρίως συνυπάρχουσες διαταραχές, αλλά και για την ίδια την ψυχαναγκαστική σεξουαλική συμπεριφορά, ιδιαίτερα σε χρόνιες καταστάσεις, που έχουν παγιωθεί. Η συνήθης αντιμετώπιση γίνεται με αντικαταθλιπτικά (π.χ. φλουοξιτίνη), τα οποία ομαλοποιούν τα επίπεδα της σεροτονίνης.
Για το myself.gr
