ΟΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ, ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
ΚΑΙ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗΣ ΤΟΥ ΟΘΩΜΑΝΙΚΟΥ ΤΕΜΕΝΟΥΣΣΕ ΕΚΘΕΣΙΑΚΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΧΑΡΑΚΤΙΚΩΝ ΚΑΡΑΚΩΣΤΑ
Η συντήρηση, αποκατάσταση και μετατροπή του Οθωμανικού Τεμένους σε εκθεσιακό χώρο αποτελεί τμήμα του συνολικότερου ενιαίου επιχειρησιακού σχεδιασμού του Δήμου Χαλκιδέων για ανάδειξη των νεωτέρων μνημείων και διατηρητέων κτισμάτων, με σκοπό την αξιοποίησή τους ως λειτουργικών πολιτιστικών δομών, την ένταξή τους στη ζωή της πόλης και την αναγωγή τους σε σημεία αναφοράς και πόλους επισκεψιμότητας.
Η σχεδίαση ως προς την ανάδειξη και επανάχρηση του
κηρυγμένου μνημείου και συμβόλου της περιόδου της Οθωμανικής κυριαρχίας στην
πόλη, περιελάμβανε κατ’ αρχήν την αρχιτεκτονική διαμόρφωση και φωτιστική
ανάδειξη της περιβάλλουσας το Οθωμανικό Τέμενος, πλατείας Πεσόντων Οπλιτών. Η
οποία, μέχρι το 2009, αποτελούσε έναν θεοσκότεινο τόπο στο κέντρο της πόλης,
που χρησιμοποιείτο ως χώρος άναρχης στάθμευσης αυτοκινήτων και συγκέντρωσης των
κάδων απορριμμάτων της περιοχής.
Τότε, η Δημοτική Αρχή (στην πρώτη θητεία της) προχώρησε στο
έργο ανάπλασης–αρχιτεκτονικής διαμόρφωσης της πλατείας και του περιβάλλοντος
χώρου της, προϋπολογισμού 538.000 ευρώ. Τοποθετήθηκαν μαρμάρινες βρύσες και καθιστικά, δημιουργήθηκαν χώροι πρασίνου,
ανακατασκευάστηκε η παιδική χαρά, όπου εγκαταστάθηκαν νέα όργανα. Ενώ, με
σεβασμό στο μνημείο, έγιναν πλακοστρώσεις από υλικό που ομοιάζει στο της
αρχικής κατασκευής, επαναρμολόγηση της υπάρχουσας λιθοδομής και μελετημένη
φωτιστική ανάδειξη. Οι σχετικές εργασίες ολοκληρώθηκαν το 2010, αποδίδοντας
έναν καλαίσθητο ελεύθερο κοινόχρηστο χώρο.
Την ίδια περίοδο είχαν ξεκινήσει και οι απαραίτητες
ενέργειες για τη συντήρηση, αποκατάσταση και μετατροπή του Οθωμανικού Τεμένους
σε εκθεσιακό χώρο:
Α) Ο Δήμος χρηματοδότησε την εκπόνηση μουσειολογικής -
μουσειογραφικής μελέτης της έκθεσης χαρακτικών Καράκωστα (που εγκρίθηκε με
απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού, στις 21-12-2010).
Β) Η Δ/νση Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου εκπόνησε μελέτη
ηλεκτρο-μηχανολογικών εγκαταστάσεων και τεχνική έκθεση εργασιών (που εγκρίθηκε
με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού, στις 18-08-2011).
Γ) Εκπονήθηκε μελέτη συντήρησης του σωζόμενου μιχράμπ (που
εγκρίθηκε με απόφαση της Δ/νσης Συντήρησης του Υπουργείου Πολιτισμού, στις
28-12-2012).
Με τεχνικά ώριμο το έργο, από τον Μάιο του 2013, μέσω
Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ Δήμου Χαλκιδέων και Υπουργείου Πολιτισμού,
προχώρησε η συντήρηση και αποκατάσταση του Οθωμανικού Τεμένους και η μετατροπή
του σε εκθεσιακό χώρο όπου θα φιλοξενηθεί η συλλογή χαρακτικών του Καράκωστα.
Οι εργασίες περιελάμβαναν τον ευπρεπισμό του μνημείου και τη
μετατροπή του σε εκθεσιακό χώρο, την τοποθέτηση των ηλεκτρομηχανολογικών
εγκαταστάσεων προς υποστήριξη της νέας λειτουργίας του, την προμήθεια του
εξοπλισμού, την παραγωγή του εποπτικού υλικού και την οργάνωση της έκθεσης των
χαρακτικών της συλλογής Καράκωστα.
Το έργο, προϋπολογισμού 200.000 ευρώ, χρηματοδοτήθηκε
αποκλειστικά από ίδιους πόρους του Δήμου Χαλκιδέων.
Εκτελέσθηκε δε, με αυτεπιστασία (ως προϊσταμένης αρχής και
επιστημονικά εποπτεύουσας) από την 23η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.
Η Συλλογή Χαρακτικών του διακεκριμένου συμπολίτη νομικού
επιστήμονα και πανεπιστημιακού δασκάλου, Ιωάννη Καράκωστα, αποτελεί προϊόν
γνήσιου συλλεκτικού πάθους και πολύχρονης ανά τον κόσμο έρευνας εντοπισμού κι
απόκτησης χαρακτικών έργων με θέματα από την Εύβοια. Περιλαμβάνει περί τα 110
χαρακτικά, τα οποία εκτείνονται χρονικά από τον 16ο έως τον 19ο αιώνα. Έργα
(χαλκογραφίες, λιθογραφίες και ξυλογραφίες) φημισμένων χαρακτών της εποχής,
όπως οι Coronell και Lauremberg αλλά και επιφανών επιστημόνων, όπως ο Gell, ή
περιηγητών, όπως οι Thevet και Stackelberg, Έργα που αποκαλύπτουν ποικίλες
όψεις της Εύβοιας της περιόδου μεταξύ 16ου και 19ου αιώνα.
Πλέον, με τις εργασίες να έχουν ολοκληρωθεί και την έκθεση
να έχει στηθεί, ο χώρος (που μέχρι τώρα παρέμενε κλειστός και χρησιμοποιείτο
για τις αποθηκευτικές ανάγκες των Εφορειών Αρχαιοτήτων) θα είναι ανοιχτός για
το κοινό, ώστε να μπορέσει ο σύγχρονος επισκέπτης να γνωρίσει καλύτερα την
Εύβοια μέσα από σκηνές καθημερινής ζωής, τοπία, πλήθος χαρτών και πληροφοριακού
υλικού, καθώς και να ανακαλύψει την ιστορία και την εξέλιξη της Χαλκίδας μέσα
στους χρόνους, από τον Μεσαίωνα μέχρι τη λήξη της οθωμανικής κυριαρχίας.
Σημειώνεται ότι μέχρι το τέλος του έτους, θα έχουν επίσης,
ολοκληρωθεί οι εργασίες α) αποκατάστασης του παλαιού αλευρόμυλου «Δήμητρα» στο
οικόπεδο πρώην ΑΣΑΧ και μετατροπής του σε Μουσείο Μυταρά και β) αποκατάστασης
της οικίας του Ενετού Βαίλου και μετατροπής της σε πολιτιστικό χώρο. Ενώ ήδη
λειτουργεί το Λαογραφικό Μουσείο. Και βέβαια, προχωράει η εκπόνηση της ειδικής
μελέτης προστασίας της ευρύτερης περιοχής του Κάστρου. Σε μια ευτυχή συνύπαρξη
που προσδίδει νέα διάσταση στους μνημειακούς χώρους, καθιστώντας τους
επισκέψιμους για το κοινό, εστίες ιστορίας και τέχνης και παράλληλα, δίνει
έμφαση στη διαχρονικότητα του πολεοδομικού ιστού, συμβάλλοντας στην
αναζωογόνηση του πυρήνα του ιστορικού κέντρου της Χαλκίδας.
………………………………………………………………………………………….
Από πλευράς Δημοτικής Αρχής, αποδίδονται οι οφειλόμενες ευχαριστίες προς όλους όσοι συνέβαλαν στην αποκατάσταση, ανάδειξη, μετατροπή σε εκθεσιακό χώρο και επανάχρηση του Οθωμανικού Τεμένους:
- στον Ιωάννη Καράκωστα για την ευγενή παραχώρηση της Συλλογής του, ώστε να αποτελέσει κτήμα όλων των Ευβοέων
- στις Ευγενία Γερούση και Παρή Καλαμαρά, πρώην και νυν διευθύντρια της 23ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων καθώς και στο σύνολο των επιστημονικών, διοικητικών και εργατοτεχνιτών
συνεργατών τους, για την άψογη και αποτελεσματική συνεργασία στα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη της Επιτροπής
Παρακολούθησης της Προγραμματικής Σύμβασης του έργου (στην οποία προήδρευε ο δήμαρχος Θανάσης Ζεμπίλης) τους αρχαιολόγους Παρή Καλαμαρά, Ανδρομάχη Κατσελάκη, Νικόλαο Κοντογιάννη, την αρχιτέκτονα μηχανικό της 23ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, Ευριδίκη Κατσάλη και τις μηχανικούς του Δήμου Χαλκιδέων, την αρχιτέκτονα Μαίρη Μουρσελά και τη μηχανολόγο Ελένη Γιαννακούρη. 