Μια διαφορετική οπτική του θέματος της βίας στα εκπαιδευτικά
ιδρύματα φέρνει στο φως η υπόθεση του 20χρονου αγνοούμενη φοιτητή της Σχολής
Γαλακτοκομικής Ιωαννίνων, Βαγγέλη Γιακουμάκη, που έχει συγκλονίσει το
Πανελλήνιο.
Οι καταθέσεις συμφοιτητών του για τραμπουκισμό, ξυλοδαρμό
και άλλα βασανιστήρια σε βάρος του
μέσα στο κλειστό περιβάλλον της φοιτητικής
εστίας δείχνουν ότι το φαινόμενο του εκφοβισμού δεν περιορίζεται σε ηλικιακά
δεδομένα ούτε σε συγκεκριμένους χώρους, όπως είναι τα σχολεία. Το bullying,
δηλαδή ο τσαμπουκάς μέχρι φυσικής ή ψυχολογικής εξόντωσης, ακόμη κι αν δεν
είναι ορατός, συμβαίνει και μεταξύ ενηλίκων και σε χώρους όπως είναι τα ΑΕΙ, ο
στρατός, οι φυλακές, αλλά και τα εργασιακά περιβάλλοντα.
Στην περίπτωση του 20χρονου φοιτητή, Βαγγέλη Γιακουμάκη, ο
εκφοβισμός σε βάρος του είχε λάβει ακραίες διαστάσεις. Ενδεικτικά, όπως
προκύπτει από τις καταθέσεις συμφοιτητών του, οι δράστες τον είχαν απομονώσει
σε δωμάτιο της φοιτητικής εστίας και προπηλακίσει με αφορμή την καταγωγή του
από την Κρήτη. Σε άλλη περίπτωση, τον είχαν κάνει «τζουκ μποξ», καθώς τον είχαν
κλείσει με τη βία μέσα σε ντουλάπα και έριχναν κέρματα προκειμένου εκείνος να
τραγουδήσει τα τραγούδια που υποδείκνυαν για να τον ελευθερώσουν.
Εφιάλτης... bullying τρομάζει την κοινωνία
Εσωστρεφής χαρακτήρας
Σε αυτά τα «σκληρά πειράγματα», όπως αναφέρουν αξιωματικοί
της ΕΛ.ΑΣ. που χειρίζονται την υπόθεση, δεν μπορούσε να αντεπεξέλθει ο Βαγγέλης
Γιακουμάκης, κάνοντας λόγο για έναν νεαρό χαμηλών τόνων, με εσωστρεφή
χαρακτήρα. Για τον λόγο αυτό, οι αξιωματικοί φαίνεται να εξετάζουν ως
πιθανότερο σενάριο ο 20χρονος να εξαφανίστηκε με τη θέλησή του, προκειμένου να
«ξεφύγει από έναν πιεστικό περίγυρο».
Αυτή δεν είναι η μοναδική περίπτωση μετεφηβικής βίας στα
εκπαιδευτικά ιδρύματα. Πανεπιστημιακοί καθηγητές έχουν γίνει μάρτυρες
περιστατικών εκφοβισμού και βίας που αφορούν ακόμη και μεταπτυχιακούς φοιτητές,
τα οποία, ωστόσο, σπανίως δημοσιοποιούνται.
«Το φαινόμενο του εκφοβισμού δεν νομίζω ότι περιορίζεται σε
ηλικιακά δεδομένα, ούτε σε συγκεκριμένους χώρους. Για παράδειγμα, σε χώρους,
όπως οι φυλακές, ο στρατός, αλλά και τα εργασιακά περιβάλλοντα ο εκφοβισμός
είναι ένα υπαρκτό πρόβλημα που πολλές φορές βρίσκεται σε μεγάλη ένταση.
Άλλωστε ο κόσμος των παιδιών είναι και μια μικρογραφία της
κοινωνίας των ενηλίκων», τονίζει στην «ΗτΣ» ο κ. Στέφανος Αλεβίζος, ψυχολόγος
από τον Οργανισμό «Το Χαμόγελο του Παιδιού», το οποίο έχει την προεδρία του
Ευρωπαϊκού Δικτύου ενάντια στο σχολικό εκφοβισμό και την εβδομάδα που πέρασε
υλοποίησε δράσεις ενημέρωσης και κινητοποίησης παιδιών και ενηλίκων για το
φαινόμενο.
Χρυσή Αυγή
Έρευνα του υπουργείου Παιδείας, στην οποία συμμετείχαν
61.000 μαθητές από την πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, δείχνει ότι
ο ένας στους τρεις μαθητές (ποσοστό 34%) έχει βιώσει εκφοβισμό.Το μεγαλύτερο
ποσοστό των περιστατικών (56,1%) πραγματοποιήθηκε στον αύλειο χώρο του
σχολείου, ενώ τα περισσότερα περιστατικά βίας συνέβησαν στο διάλειμμα (57,9%),
σε κάποια σχολική εκδρομή (13,9%) και κατά τη διάρκεια σχολικής κατάληψης
(3,3%). Ο ένας στους τρεις (33%) απέδωσε το περιστατικό βίας στον τόπο
καταγωγής του θύματος και ουσιαστικά δήλωσε ότι η βία ασκήθηκε κατά μεταναστών
ή κάποιων παιδιών, οι οικογένειες των οποίων θεωρούνται «ξένες» από τον
κοινωνικό περίγυρο που πλαισιώνει το σχολείο.
«Πρωταγωνιστές» σε πολλές από αυτές τις ρατσιστικές
επιθέσεις είναι οπαδοί της Χρυσής Αυγής. Ενδεικτικά είναι τα ακόλουθα
περιστατικά που έχουν καταγγελθεί στο υπουργείο Παιδείας:
• Στο Παλαιό Φάληρο, μητέρα κατήγγειλε ότι χρυσαυγίτες
μαχαίρωσαν τον 16χρονο γιο της επειδή, απευθυνόμενος σε συμμαθήτριά του που
είχε σχέση με μέλος της οργάνωσης, εξέφρασε αντιρρήσεις για τη δράση της.
• Στην Πάτρα, οπαδοί της Χρυσής Αυγής επιτέθηκαν με λοστούς και
σιδηρογροθιές εναντίον μαθητών της ΚΝΕ στην είσοδο σχολείου.
• Στην Πελοπόννησο, διευθυντής σχολείου δέχθηκε απειλές κατά
της ζωής του επειδή απέβαλε τον γιο ενός μέλους της οργάνωσης. Προκειμένου να
μιλήσουν για τη βία που δέχθηκαν, το 32% των παιδιών καταφεύγει σε συμμαθητές
τους και το 20% στους γονείς του. Ωστόσο, ένα σημαντικό ποσοστό (12%) δεν
εκμυστηρεύεται σε κανέναν τη βία και τον φόβο που έχει βιώσει στο σχολικό του
περιβάλλον.
«Οποιαδήποτε ξαφνική και χωρίς εμφανή αιτία αλλαγή στη
συμπεριφορά του παιδιού, στη διάθεσή του, στην όρεξή του, στον ύπνο του οφείλει
να προβληματίσει τους γονείς», αναφέρει ο κ. Αλεβίζος, προσθέτοντας ότι κανείς
θα μπορούσε να αναφέρει διάφορα «συμπτώματα» τα οποία όμως μπορεί να σημαίνουν
εκφοβισμό μπορεί όμως και όχι.
Για παράδειγμα, αν το παιδί εμφανίσει σχολική άρνηση ή
σχολική φοβία, εάν επιστρέφει στο σπίτι με σκισμένα ρούχα ή με κατεστραμμένα
πράγματα, εάν δεν μπορεί να αιτιολογήσει πού σπατάλησε το χαρτζιλίκι του και
άλλα πολλά.
«Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις ένας γονέας μπορεί να καλέσει
ανώνυμα, δωρεάν και εχέμυθα την 'Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS
1056' και να μοιραστεί τους προβληματισμούς του με έναν ψυχολόγο για να
καταλήξουν μαζί την πλέον συμφέρουσα λύση για το παιδί», επισημαίνει ο κ. Αλεβίζος.
Bullying και οικονομική κρίση
Το bullying είναι ένα πρόβλημα με αρνητική πρόγνωση για το
μέλλον, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι ειδικοί. Η οικονομική κρίση δείχνει να
το επηρεάζει αρνητικά, όπως και άλλα κοινωνικά φαινόμενα, αλλά η αύξηση των
καταγγελλόμενων περιστατικών εκφοβισμού μπορεί να οφείλεται και στην
ευαισθητοποίηση των πολιτών.
Σύμφωνα με τον κ. Αλεβίζο, οι επιπτώσεις του προβλήματος του
εκφοβισμού είναι πολύ σοβαρές και δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μια
φυσιολογική αντίδραση των παιδιών στο πλαίσιο της ωρίμασης. «Είναι μια σοβαρή
κατάσταση που απαιτεί άμεση παρέμβαση», υπογραμμίζει ο ίδιος και προσθέτει: «Η
εμπειρία του εκφοβισμού στη σχολική ηλικία μπορεί να έχει επιπτώσεις στη ψυχική
υγεία κατά την ενήλικη ζωή. Για παράδειγμα, οι έρευνες δείχνουν ότι τα άτομα
που έχουν βιώσει εκφοβισμό στην παιδική ηλικία έχουν σε σχέση με τα παιδιά που
δεν βιώσαν εκφοβισμό περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν αγχώδη διαταραχή,
διαταραχή πανικού, κατάθλιψη, αγοραφοβία, ακόμη και αντικοινωνική διαταραχή της
προσωπικότητας».
Το bullying σε σχολεία και διαδίκτυο
• 34% των μαθητών έχει βιώσει εκφοβισμό
• 33% απέδωσε το περιστατικό στον τόπο καταγωγής του θύματος
• 32% των παιδιών μοιράζεται την εμπειρία του με συμμαθητές
του
• 20% απευθύνεται στους γονείς του για το θέμα
• 12% δεν εκμυστηρεύεται σε κανέναν τη βία που έχει βιώσει
• 21,9% των εφήβων έχει εμπειρία διαδικτυακού εκφοβισμού
ΗΜΕΡΗΣΙΑ
