Τα ανδρογόνα, σε αντίθεση με την κοινή αντίληψη που επικρατεί, συναντώνται τόσο στον άνδρα όσο και στη γυναίκα, ενώ κυρίαρχη θέση σε αυτά κατέχει η γνωστή σε όλους μας τεστοστερόνη. Η τεστοστερόνη παράγεται στους ανδρικούς όρχεις, στις γυναικείες ωοθήκες και στα επινεφρίδια, αλλά η λειτουργία της στον άνδρα είναι σαφώς πιο έντονη, αφού αυτός παράγει 50 φορές μεγαλύτερη ποσότητα –γι’ αυτό και η συγκεκριμένη ορμόνη έχει συνδεθεί με την αρρενωπότητα. Μάλιστα, αν και η δράση της τα τελευταία χρόνια έχει μελετηθεί ενδελεχώς, η έρευνα αποκαλύπτει συνεχώς νέα στοιχεία, τα οποία δεν γνωρίζαμε στο παρελθόν.
Για παράδειγμα, η τεστοστερόνη συμβάλλει στη διατήρηση της γενικότερης υγείας και ευεξίας των ανδρών, ενώ ευθύνεται για την ανάπτυξη του πέους, του μυϊκού ιστού, της δύναμης αλλά και της πυκνότητας των οστών.
Οι ορμόνες λειτουργούν σε όλα τα στάδια της ζωής τόσο του άνδρα όσο και της γυναίκας. Την περίοδο της μετάβασης στην εφηβεία, όμως, παρατηρείται μια πραγματικά κατακλυσμιαία παραγωγή και, συνεπακόλουθα, η καταλυτική τους δράση. Στην ηλικία αυτή τα επίπεδα των ορμονών είναι κατά πολύ υψηλότερα απ’ ό,τι σε έναν ενήλικα και ενώ ευθύνονται για μια πληθώρα αλλαγών στο παιδί, συμβάλλουν παράλληλα στην ανάπτυξη των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου: εντονότερη τριχοφυΐα στο πρόσωπο και στο σώμα, ακμή, ανάπτυξη του πέους και της κλειτορίδας, αύξηση στη συχνότητα στύσεων, πλήρης ανάπτυξη τριχοφυΐας στα γεννητικά όργανα, εντονότερη μυρωδιά σώματος και αύξηση της μυϊκής δύναμης αποτελούν τις σημαντικότερες και πιο εμφανείς διαφοροποιήσεις που προκαλεί την περίοδο αυτή η τεστοστερόνη.
Τα οιστρογόνα, από την άλλη μεριά, παράγονται από τη χημική ένωση των ανδρογόνων με τα κατάλληλα ένζυμα, έχουν καθοριστική σημασία για το γυναικείο εμμηνορρυσιακό κύκλο και, γενικά, έχουν καθιερωθεί στην κοινή συνείδηση ως οι κυρίαρχες ορμόνες της γυναίκας. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και στον άνδρα –απλώς η ποσότητα και η λειτουργία τους είναι πολύ πιο έντονη στο γυναικείο σώμα και είναι υπεύθυνα για την ανάπτυξη των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου στη νεαρή έφηβη. Συγκεκριμένα, τα οιστρογόνα ευθύνονται για την ανάπτυξη των μαστών, τη μείωση της μυϊκής μάζας, την εφύγρανση του κόλπου, την ανάπτυξη του ενδομητρίου και τη γενικότερη υγιή λειτουργία του εμμηνορρυσιακού κύκλου.
Τόσο τα οιστρογόνα όσο και τα ανδρογόνα, βέβαια, έχουν κυρίαρχο ρόλο στη σεξουαλική επιθυμία και των δύο φύλων –ειδικά η ελεύθερη τεστοστερόνη επηρεάζει άμεσα τη διάθεση του άνδρα για σεξουαλική εμπλοκή. Τα πολύ χαμηλά επίπεδά της συνδέονται αιτιοπαθολογικά με την υποτονική σεξουαλική επιθυμία, αφού, όπως έχει προκύψει από έρευνες, αρχικά μειώνονται οι ερωτικές φαντασιώσεις του ατόμου. Έτσι, ο άνδρας με χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης είναι πολύ πιθανό να φτιάχνει λιγότερα φαντασιωσικά σενάρια, στα οποία εμπλέκεται σεξουαλικά, με αποτέλεσμα να πέφτει η σεξουαλική του διάθεση. n
Κουρούσιας Κυριάκος
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας BA Psychology, REBT Fellow, Pg.Dip.
Sex therapy Επιστημονικός Συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ.