Είναι ωραίο να νιώθεις άνετα. Αυτό το αίσθημα σου προσφέρει μια ασφάλεια και μπορεί να σε ανακουφίσει από το άγχος και τις ανησυχίες. Μήπως όμως αυτή η «ζώνη άνεσης», δηλαδή το comfort zone, δεν είναι το καταφύγιο που πρέπει να αναζητάς; Ο Νίτσε είχε πει πως η άνεση συνθλίβει τη δημιουργικότητα και προωθεί τη συμμόρφωση. Ακόμη και ο συγγραφέας και motivational speaker Tony Robbins συμπληρώνει πως με πολλή άνεση, δεν θα ικανοποιήσουμε την ανάγκη μας για ανάπτυξη και νέες εμπειρίες και επίσης μπορεί να οδηγηθούμε σε άγχος και έλλειψη παραγωγικότητας.
Ως comfort zone ορίζουμε μια κατάσταση κατά την οποία οι ανάγκες μας ικανοποιούνται, ώστε να αισθανόμαστε άνετα. Ο λόγος που αναζητούμε την άνεση και τη βεβαιότητα, είναι γιατί μας προσφέρουν ασφάλεια και σιγουριά αλλά και μας βοηθούν να επαναφορτίσουμε τις μπαταρίες μας – κοινωνικά και σωματικά. Όσο σημαντικό είναι όμως να αισθανόμαστε ασφάλεια και σιγουριά, άλλο τόσο κρίσιμο είναι να βγαίνουμε από τη ζώνη άνεσης μας και να βιώνουμε όλα τα άβολα συναισθήματα που συνεπάγονται με αυτή μας την κίνηση.
Γιατί είναι σημαντικό να βγεις από το comfort zone σου;
Ο πρώτος και κύριος λόγος για να βγεις από την άνεση σου είναι το γεγονός πως η πραγματική «μαγεία» της ζωής συμβαίνει έξω από το comfort zone, όταν αναπόφευκτα βιώνεις άγχος! Μα πώς στο καλό μπορεί να μας βοηθήσει το άγχος; Αυτό θα το καταλάβεις μαθαίνοντας τον νόμο των ψυχολόγων Robert M. Yerkes και John Dillingham Dodson, που αναπτύχθηκε το 1908, αφότου μελέτησαν την σχέση ανάμεσα στο στρες και στην απόδοση. Η θεωρία των δύο ψυχολόγων ονομάστηκε «νόμος Yerkes-Dodson».
Για να καταλάβουμε τον νόμο θέλω να φανταστείς μια καμπύλη σε σχήμα καμπάνας. Στην κάθετη γραμμή, στα αριστερά, βρίσκεται η απόδοση με το χαμηλότερο επίπεδο, δηλαδή τη χειρότερη απόδοση, στο κάτω μέρος. Η οριζόντια γραμμή αντιπροσωπεύει το επίπεδο άγχους, το χαμηλότερο ποσό άγχους στα αριστερά και το υψηλότερο ποσό άγχους στα δεξιά. Αρχικά, το χαμηλό άγχος ή η πίεση ισοδυναμεί με κακή απόδοση. Έτσι αισθάνεσαι όταν βαριέσαι ή δεν είσαι αφοσιωμένη σε αυτό που κάνεις. Καθώς αυξάνεται η διέγερση, αυξάνεται και η απόδοση, φτάνοντας τελικά στο βέλτιστο επίπεδο άγχους, όπου είσαι συγκεντρωμένη αποκλειστικά στο έργο που έχεις να αντιμετωπίσεις. Όσο βρίσκεσαι εκεί, βιώνεις έντονη συγκέντρωση, αυθόρμητα κύματα δημιουργικότητας και απέραντη χαρά. Σε αυτή την κατάσταση, υπάρχουν αρκετές ορμόνες του στρες, όπως αδρεναλίνη και κορτιζόλη, για να σε ξυπνήσουν και να σε δεσμεύσουν πλήρως.
Αλλά όταν το άγχος συνεχίζει να αυξάνεται, ξεπερνά το σημείο που είναι χρήσιμο και η απόδοση πέφτει. Γίνεται δύσκολο να συγκεντρωθείς ή να συγκρατήσεις πληροφορίες. Εν ολίγοις, μια υγιής ποσότητα άγχους και διέγερσης σε φέρνει στο ιδανικό ύψος των περιστάσεων, αλλά η υπερβολική ποσότητα είναι αντιπαραγωγική και επηρεάζει σοβαρά την ψυχική και σωματική υγεία.
Η θεωρία των δύο ψυχολόγων ισχύει σε πολλές πτυχές της ζωής μας – στη δουλειά, στον αθλητισμό, στο κοινωνικό περιβάλλον, στις δημιουργικές αναζητήσεις κ.ο.κ.
Γιατί δυσκολευόμαστε να βγούμε από το comfort zone μας;
Το ότι είναι καλό για εμάς δεν σημαίνει ότι είναι και εύκολο να επιτευχθεί. Άλλωστε εξελικτικά, οι άνθρωποι έχουμε ισχυρό κίνητρο να διατηρούμε τον έλεγχο και προτιμούμε τη σαφήνεια και την προβλεψιμότητα από την ασάφεια και την αβεβαιότητα. Το να δοκιμάζεις πράγματα έξω από το comfort zone σου μπορεί να σου φαίνεται απειλητικό, ειδικά αν αυτά τα πράγματα αμφισβητούν την ανάγκη σου να νιώθεις ικανή και να έχεις τον έλεγχο.
Έχουν ενδιαφέρον οι έρευνες που υποδεικνύουν πως όταν τα άτομα έρχονται αντιμέτωπα με αποφάσεις, τείνουν να διατηρούν την υπάρχουσα κατάσταση. Η διατήρηση της προεπιλεγμένης κατάστασης απαιτεί λιγότερη νοητική προσπάθεια και ψυχολογική απειλή από ότι η αλλαγή. Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, πως το δυνητικό κόστος της αλλαγής είναι πιο σημαντικό από τα δυνητικά οφέλη της.
Όσο τρομακτικό όμως κι αν είναι, είναι πολύ σημαντικό να σπας τα δεσμά που έχεις θέσει στον εαυτό σου, για πολλούς λόγους! Κι αν δυσκολεύεσαι να το πιστέψεις έχουμε συγκεντρώσει μερικούς από αυτούς:
- Αποκτάς μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση: Η αντιμετώπιση μιας πρόκλησης έξω από το comfort zone σου μπορεί να ενισχύσει την αυτοπεποίθηση σου. Παρόλο που το να βγαίνει κανείς έξω από τη ζώνη άνεσής του μπορεί να είναι αγχωτικό, είναι απίθανο να είναι τόσο κακό όσο πιστεύεις. Ξεπερνώντας τα όριά σου, συνειδητοποιείς ότι είσαι ικανή για περισσότερα και πως μπορείς να ευδοκιμήσεις σε δύσκολες συνθήκες.
- Αναπτύσσεσαι: Οι άνθρωποι με νοοτροπία ανάπτυξης πιστεύουν ότι μπορούν να αλλάξουν, να αναπτυχθούν και να διευρυνθούν. Αυτή η νοοτροπία θα σου δώσει χώρο για να δοκιμάσεις νέα πράγματα.
- Μειώνεις τις ενοχές σου: Για πόσα πράγματα που ήθελες να κάνεις αλλά δίστασες, τώρα μετανιώνεις; Σίγουρα πολλά. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι τείνουν να μετανιώνουν για τις ενέργειες που δεν έκαναν παρά για τις ενέργειες που έκαναν και τείνουν να βρίσκουν δικαιολογίες για να χάσουν πολλές από τις φαινομενικά επικίνδυνες ευκαιρίες στη ζωή τους για ανάπτυξη.
- Αναγνωρίζεις νέες ευκαιρίες: Βγαίνοντας από το comfort zone σου μπορεί να ανακαλύψεις νέες ευκαιρίες στο περιβάλλον σου και να γνωρίσεις νέους ανθρώπους που θα σε βοηθήσουν να εξελιχθείς στην καλύτερη εκδοχή του εαυτού σου.
Πώς θα καταφέρεις να βγεις από το comfort zone σου;
Μια τέτοια απόφαση – πρόκληση δεν χρειάζεται να σε τρομάζει τόσο πολύ. Δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα γίνει μια τεράστια αλλαγή στη ζωή σου. Ακόμη και μικρές πράξεις μπορούν να οδηγήσουν σε ικανοποίηση. Αλλά η διαδικασία αυτή απαιτεί λίγο προβληματισμό και αυτογνωσία.
Σύμφωνα με τον Ρώσο ψυχολόγο Lev Vygotsky υπάρχει η «ζώνη εγγύτερης ανάπτυξης». Αυτό σημαίνει ότι κάθε άτομο έχει το δικό του μοναδικό εύρος δυνατοτήτων ανάπτυξης σε διάφορους τομείς της ζωής του. Αυτό δηλαδή που για εσένα είναι τρομακτικό και άβολο, για κάποιον άλλον δεν είναι τίποτα, όπως και το αντίστροφο.
Το πρώτο βήμα για να αποκτήσεις μεγαλύτερη επίγνωση, θα ήταν να καταγράψεις όλα τα πράγματα που θέλεις να δοκιμάσεις και τα οποία είναι διαφορετικά από αυτά που κάνεις συνήθως. Θα μπορούσε να είναι ένα νέο μάθημα γυμναστικής ή εκείνο το solo ταξίδι που ονειρεύεσαι εδώ και καιρό. Στη συνέχεια, προγραμμάτισε έναν συγκεκριμένο χρόνο για μια δραστηριότητα από τη λίστα σου.
Για να βγεις σταδιακά από το comfort zone σου, επίλεξε προκλήσεις που σε ενδιαφέρουν πραγματικά. Οι εμπειρίες που θα δοκιμάσεις θα πρέπει να είναι μια ευκαιρία για να μάθεις κάτι καινούργιο για τον εαυτό σου.
Το καλό είναι πως μπορείς να εκπαιδεύσεις τον μυ της ανάπτυξής σου να διευρύνει τη ζώνη άνεσής σου μέσω της τακτικής έκθεσης σε νέες εμπειρίες. Αυτό σημαίνει πως κάθε φορά που θα δοκιμάζεις κάτι το καινούργιο θα είναι όλο και πιο εύκολη η διαδικασία! Και να θυμάσαι πως οι μεγαλύτεροι φόβοι δεν βγαίνουν (σχεδόν) ποτέ αληθινοί.
loveyourselfmagazine.com
