Μπορεί να μην έχουμε το μεγαλύτερο ποσοστό πληθυσμού που εξ ορισμού βρίσκεται στο φάσμα της φτώχειας, έχουμε όμως το υψηλότερο ποσοστό πολιτών υποκειμενικής φτώχειας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, καθώς πάνω από 2 στους 3 Ελληνες θεωρούν ότι είναι φτωχοί διότι δύσκολα τα βγάζουν πέρα.
Αν και λέγεται υποκειμενική φτώχεια, προκύπτει από έναν απολύτως υπαρκτό, αντικειμενικό παράγοντα: την αύξηση των τιμών με ταχείς ρυθμούς τα τρία προηγούμενα χρόνια, ρυθμούς αναντίστοιχους με αυτούς της αύξησης των εισοδημάτων, και τη διατήρηση των τιμών σε υψηλά επίπεδα. Γι’ αυτό το πλήγμα είναι ισχυρό όχι μόνο στα ασθενέστερα οικονομικά στρώματα του πληθυσμού, αλλά και στη λεγόμενη μεσαία τάξη, κάτι που αποτυπώνεται και στα σχετικά στοιχεία της Eurostat.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η Eurostat, στην Ελλάδα καταγράφηκε το 2023 το υψηλότερο ποσοστό υποκειμενικής φτώχειας (67%), με την αμέσως επόμενη χώρα να είναι η Βουλγαρία, αλλά με πολύ χαμηλότερο ποσοστό υποκειμενικής φτώχειας (33,2%). Στην Ε.Ε. συνολικά το ποσοστό υποκειμενικής φτώχειας ήταν το 2023 24,1%. Στην Ελλάδα επίσης καταγράφηκε η μεγαλύτερη απόκλιση μεταξύ του ποσοστού υποκειμενικής φτώχειας και του ποσοστού αυτών που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας (18,9% το 2023).
Η υποκειμενική φτώχεια κάνει διακρίσεις τόσο ως προς το φύλο όσο και ως προς την ηλικία. Ετσι, στην Ελλάδα αλλά και σχεδόν σε όλες τις χώρες το ποσοστό υποκειμενικής φτώχειας είναι υψηλότερο στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες. Ειδικότερα, στην Ελλάδα ήταν το 2023 68,1% για τις γυναίκες και 65,8% για τους άνδρες. Τούτο σχετίζεται πιθανόν με το γεγονός ότι η ανεργία των γυναικών στην Ελλάδα είναι αρκετά υψηλότερη από αυτήν που επικρατεί στους άνδρες, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις οι γυναίκες μπορεί να αμείβονται χαμηλότερα από τους άνδρες σε ομοειδείς θέσεις εργασίας. Συχνά, δε, ως διαχειρίστριες του νοικοκυριού οι γυναίκες μπορεί να έχουν μεγαλύτερη ευαισθησία στην αντίληψη της κάλυψης των αναγκών. Στην Ε.Ε. εν γένει το ποσοστό υποκειμενικής φτώχειας στις γυναίκες ήταν το 2023 24,7% και στους άνδρες 23,5%. Οι μοναδικές χώρες όπου η υποκειμενική φτώχεια ήταν μεγαλύτερη στους άνδρες από ό,τι στις γυναίκες ήταν η Γερμανία και το Λουξεμβούργο.
Στην Ελλάδα, σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ε.Ε., η ηλικιακή ομάδα που παρουσιάζει το υψηλότερο ποσοστό υποκειμενικής φτώχειας, 71,3%, είναι αυτή των ατόμων από 65 ετών και άνω – δηλαδή κυρίως οι συνταξιούχοι. Στις ομάδες 0-17 έτη και 18 έως 64 έτη τα ποσοστά υποκειμενικής φτώχειας ήταν το 2023 66,5% και 65,5% αντιστοίχως. Στην Ε.Ε. το υψηλότερο ποσοστό υποκειμενικής φτώχειας (26,9%) εντοπίζεται στη νεότερη ηλικιακή ομάδα.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι υψηλά ποσοστά υποκειμενικής φτώχειας καταγράφονται στην Ελλάδα όχι μόνο στις χαμηλού μορφωτικού επιπέδου πληθυσμιακές ομάδες αλλά και στις υψηλού. Ετσι, στα άτομα υψηλής μόρφωσης το ποσοστό υποκειμενικής φτώχειας ήταν το 2023 46,7%, στα μεσαίας μόρφωσης 68,9% και στα χαμηλού μορφωτικού επιπέδου 81,8%.
Στην Ε.Ε. το ποσοστό υποκειμενικής φτώχειας είναι υπερτριπλάσιο στον πληθυσμό με χαμηλή μόρφωση (28,8%) σε σχέση με το αντίστοιχο ποσοστό στον πληθυσμό με υψηλή μόρφωση (9,4%).
moneyrewie.gr