Η «Πρώτη Ανάσταση» τελείται από το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου σε ναούς όλης της χώρας, μία από τις πιο συμβολικές και σημαντικές στιγμές της Μεγάλης Εβδομάδας για την Ορθόδοξη Εκκλησία. Η τελετή, η οποία προαναγγέλλει τη λαμπρή Ανάσταση του Κυρίου, τιμά την κάθοδο του Χριστού στον Άδη και την απελευθέρωση των ψυχών των δικαίων της Παλαιάς Διαθήκης.
Επισημαίνεται ότι η ημέρα αυτή, σε άμεση σύνδεση με την Κυριακή του Πάσχα, έχει ξεχωριστή πνευματική βαρύτητα. Κατά την Πρώτη Ανάσταση ψάλλεται ο Εσπερινός της Αναστάσεως και ακούγεται το πανηγυρικό τροπάριο «Ανάστα ο Θεός», σηματοδοτώντας την έναρξη του εορτασμού της νίκης του Χριστού επί του θανάτου.
Το έθιμο του «σεισμού»
Στις πρώτες πρωινές ώρες του Μ. Σαββάτου, ακριβώς λίγο μετά τις 06:45, στο νησί της Ζακύνθου πραγματοποιήθηκε η τελετή της «Πρώτης Ανάστασης», έξω από τον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου των Ξένων και του Τιμίου Προδρόμου.
Η τελετή συνοδεύεται από μια θεαματική αναπαράσταση, γνωστή στους ντόπιους απλά ως ο «σεισμός». Με το που τελειώνει η ανάγνωση του Ευαγγελίου και σβήνουν τα φώτα του ναού, οι πιστοί γίνονται αυτόπτες μάρτυρες μιας μοναδικής σκηνής. Οι πιστοί χτυπούν τα στασίδια και δημιουργούν έντονο θόρυβο, αναπαριστώντας τον σεισμό που, σύμφωνα με την παράδοση, συνόδευσε την Ανάσταση του Χριστού.
Ο «σεισμός», όπως αναφέρει το zantenews, αναπαριστά το θείο γεγονός της Ανάστασης του Ιησού, όταν σύμφωνα με την παράδοση, η γη σείστηκε και ο λίθος του Τάφου κυλίστηκε για να φανερωθεί το κενό μνημείο.
Το δρώμενο έχει βαθιές ρίζες στην τοπική θρησκευτική συνείδηση και συνδέεται με την εικονογραφία της Ζακύνθου, η οποία παρουσιάζει τον Αναστημένο Χριστό να εξέρχεται του Τάφου με σημαία στα χέρια, νικητής επί του θανάτου. Είναι μια εικόνα ενθουσιασμού και δόξας, γεμάτη φως, συμβολισμό και ελπίδα.
Για να ενισχυθεί το δραματικό στοιχείο της αναπαράστασης, πιστοί και μέλη της εκκλησίας μεταφέρουν έξω από τον ναό μεγάλους σιδερένιους ντενεκέδες. Εκεί αρχίζουν να τους χτυπούν δυνατά με μεταλλικές ράβδους, δημιουργώντας έναν εκκωφαντικό θόρυβο. Παράλληλα, ρίχνονται δυναμιτάκια και πυροτεχνήματα, ολοκληρώνοντας την αίσθηση πως ολόκληρη η περιοχή πάλλεται από τη δύναμη της Ανάστασης — όπως ακριβώς ένας σεισμός θα ταρακουνούσε τη γη.
Το έθιμο αυτό, πέρα από την εντυπωσιακή σκηνική του διάσταση, είναι φορτισμένο με πνευματικό περιεχόμενο και βιώνεται έντονα από την τοπική κοινωνία. Για τους Ζακυνθινούς, δεν αποτελεί απλώς μια γραφική παράδοση, αλλά μια ζωντανή εμπειρία πίστης και θριάμβου, μια εκδήλωση χαράς για την τελική νίκη της ζωής επί του θανάτου.
Το έθιμο με τα φύλλα δάφνης και ο «ιπτάμενος» ιερέας
Ένα επίσης χαρακτηριστικό έθιμο της λειτουργίας της «Πρώτης Ανάστασης» είναι η ρίψη φύλλων δάφνης από τον ιερέα προς το εκκλησίασμα – μία κίνηση που συμβολίζει τον θρίαμβο της ζωής.
Χαρακτηριστικές είναι εικόνες από την Πρώτη Ανάσταση στη Χίο, στον Ιερό Ναό της Παναγίας Ευαγγελίστριας Χίου. Σε ένα σκηνικό απόλυτης συμμετοχής και συμβολικής έντασης, ο ιερέας σκόρπισε δάφνες, σύμβολα της νίκης και της αιώνιας ζωής, σε ολόκληρο τον ναό.
Τα βλέμματα στα Ιεροσόλυμα και τον Πανάγιο Τάφο
Ακόμα, το μεσημέρι του Μεγάλου Σαββάτου, στο επίκεντρο του παγκόσμιου ορθόδοξου ενδιαφέροντος βρίσκονται τα Ιεροσόλυμα, όπου τελείται η τελετή της Αφής του Αγίου Φωτός στον Πανάγιο Τάφο. Το Άγιο Φως που, κατά τους πιστούς, ανάβει θαυματουργικά, μεταφέρεται με ειδικές πτήσεις σε κάθε γωνιά της Ορθοδοξίας, φθάνοντας και στην Ελλάδα, όπου διανέμεται στις Μητροπόλεις για να φτάσει στους πιστούς.
Στη συνέχεια, στις 12:00 τα μεσάνυχτα, οι ναοί γεμίζουν ξανά με κόσμο που προσέρχεται για να γιορτάσει την Ανάσταση του Κυρίου. Με το χαρμόσυνο «Δεύτε λάβετε φως» και τον πανηγυρικό ύμνο «Χριστός Ανέστη», υπό τους ήχους των καμπάνων και με τους ασπασμούς της αγάπης, ολοκληρώνεται ο κύκλος των ιερών τελετών που αρχίζει το πρωί με την Πρώτη Ανάσταση, κορυφώνοντας το μήνυμα της νίκης της ζωής απέναντι στον θάνατο.
Με άλλα λόγια, η Πρώτη Ανάσταση, πέρα από τον βαθύ συμβολισμό της, μεταφέρει στους πιστούς ένα διαχρονικό και ουσιαστικό μήνυμα, δηλαδή ότι ο Χριστός, με απόλυτη ελεύθερη βούληση, υπέμεινε το Πάθος και νίκησε τον θάνατο για τη σωτηρία όλου του ανθρώπινου γένους.
Η τελετή αυτή υπενθυμίζει την άπειρη αγάπη του Θεού προς τον άνθρωπο και την ελπίδα που απορρέει από το γεγονός της Ανάστασης. Μια ελπίδα που δεν περιορίζεται στον παρόντα κόσμο, αλλά αγκαλιάζει την προοπτική της αιώνιας ζωής.
iEidiseis.gr
