Τα τελευταία χρόνια διευρύνονται οι διαφορές υπέρ του ιδιωτικού τομέα με μισθούς 15-18%, υψηλότερους έναντι του Δημοσίου.
Έχουν υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης, μεγαλύτερη μέση ηλικία, μεγαλύτερη προϋπηρεσία και μεγαλύτερη συμμετοχή στην αγορά εργασίας από τους συναδέλφους τους στον ιδιωτικό τομέα. Όμως, σύμφωνα με έκθεση του Κέντρου Προγραμματισμών και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), το μισθολογικό χάσμα των δημόσιων υπαλλήλων έναντι αυτών του ιδιωτικού τομέα, παραμένει μεγάλο.
Όπως προκύπτει, το «πάγωμα» των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων την τελευταία δεκαετία επιδείνωσε την κατάσταση, την οποία δεν φαίνεται να βελτιώνει ούτε η ασφάλεια της «μονιμότητας». Αξιοσημείωτο είναι επίσης, ότι το Δημόσιο φαίνεται πως δυσκολεύεται να προσελκύσει εργαζόμενους υψηλών προσόντων.
«Σημαντικά χαμηλότερες οι αμοιβές στο Δημόσιο»
Σύμφωνα με όσα αναγράφονται στην έρευνα, «ο (αστάθμητος) μέσος όρος των καθαρών μηνιαίων αμοιβών των απασχολούμενων στον δημόσιο τομέα το 2023, ήταν κατά 8% υψηλότερος σε σχέση με τον ιδιωτικό τομέα, με σημαντικές αποκλίσεις ανά πληθυσμιακή ομάδα».
Ωστόσο, όπως σημειώνεται, αυτό δεν συνιστά μισθολογικό χάσμα, επειδή «οι εργαζόμενοι που συγκρίνονται δεν έχουν κοινά χαρακτηριστικά». Είναι ενδεικτικό ότι όπως αναγράφεται, οι απασχολούμενοι στον δημόσιο τομέα «έχουν υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης (60,1% των απασχολούμενων στο Δημόσιο έχει τουλάχιστον πτυχίο πανεπιστημίου έναντι 32,6% στον ιδιωτικό τομέα), μεγαλύτερη μέση ηλικία (47,6 έναντι 40 ετών), μεγαλύτερη προϋπηρεσία (16,5 έτη έναντι 8,2 ετών στον ιδιωτικό τομέα) και μεγαλύτερη συμμετοχή στην αγορά εργασίας (23,7 έτη έναντι 17,4 ετών στον ιδιωτικό τομέα).
Ως αποτέλεσμα, στην έρευνα υπογραμμίζεται ότι σε ότι αφορά δύο πανομοιότυπους εργαζόμενους, εκ των οποίων ο ένας εργάζεται στον δημόσιο και ο άλλος στον ιδιωτικό τομέα, «προκύπτει ότι οι αμοιβές στο Δημόσιο είναι σημαντικά χαμηλότερες έναντι του ιδιωτικού τομέα».
«Διευρύνθηκε το μισθολογικό χάσμα»
Πιο συγκεκριμένα, βάσει δύο διαφορετικών μεθοδολογιών εκτίμησης που χρησιμοποίησε το ΚΕΠΕ, διαπιστώθηκε πως σε επίπεδο καθαρών μηνιαίων αποδοχών, το χάσμα αμοιβών υπέρ του ιδιωτικού τομέα ανέρχεται από 15,8%, έως 18,6%.
Μάλιστα, «προκύπτει ότι το μισθολογικό χάσμα υπέρ του ιδιωτικού τομέα διευρύνθηκε μεταξύ 2022 και 2023 λόγω της αύξησης των κατώτατων μισθών στον ιδιωτικό τομέα».
Πρόκειται για στοιχεία που σύμφωνα με το ΚΕΠΕ υποδηλώνουν ότι λόγω και του «μηχανισμού διαμόρφωσης τιμών στον δημόσιο τομέα, οι σχετικές αμοιβές υπολείπονται σημαντικά του ιδιωτικού τομέα».
Παράλληλα, η διεύρυνση του χάσματος, «οφείλεται στο γεγονός ότι η μέση διάρκεια εβδομαδιαίας απασχόλησης στο Δημόσιο, είναι μικρότερη σε σχέση με τον ιδιωτικό τομέα».
«Δυσκολία του Δημοσίου να προσελκύσει προσωπικό υψηλών προσόντων»
Βάσει στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ, το 2022, οι μέσες μηνιαίες αποδοχές των δημοσίων υπαλλήλων κυμαίνονταν στα 1.147,5 ευρώ και των ιδιωτικών υπαλλήλων στα 1.014,5 ευρώ. Τα αντίστοιχα μεγέθη το 2023 ήταν 1.179,3 ευρώ για τους δημόσιους υπαλλήλους και 1.090 ευρώ για τους ιδιωτικούς υπαλλήλους.
Όμως, αυτά τα νούμερα δεν αναδεικνύουν το μισθολογικό χάσμα, το οποίο σύμφωνα με την έκθεση, προκύπτει κυρίως από παράγοντες όπως: εκπαίδευση, εμπειρία, φύλο, εθνικότητα/φυλή και μέγεθος της επιχείρησης, οι οποίοι επιδρούν στο ύψος του μισθού.
Ενδεικτικό εύρημα της έρευνας του ΚΕΠΕ, αποτελεί επίσης το ότι «οι μέσες καθαρές μηνιαίες αποδοχές των απασχολούμενων στο Δημόσιο με μεταπτυχιακό ή διδακτορικό τίτλο σπουδών υπολείπονται κατά 17,9% έναντι του ιδιωτικού τομέα, ενώ για όσους-ες συντονίζουν άλλους εργαζόμενους, υπολείπονται κατά 22,6%».
Αυτή η διεύρυνση της ψαλίδας σε ότι αφορά τους εργαζόμενους υψηλής ειδίκευσης, μπορεί να οφείλεται σύμφωνα με την έκθεση στο «μέρισμα ανάπτυξης» που λαμβάνουν οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα «ως αποτέλεσμα της μείωσης της ανεργίας και της βελτίωσης του οικονομικού περιβάλλοντος, αλλά δεν λαμβάνουν οι συνάδελφοί τους στο Δημόσιο». Παράλληλα, αυτή η μεγάλη διαφορά, «ενδεχομένως να σχετίζεται με τη δυσκολία που έχει το Δημόσιο στο να προσελκύσει προσωπικό υψηλών προσόντων».
«Πάγωμα αμοιβών λόγω μνημονίων»
Στην έρευνα σημειώνεται επίσης πως το αρνητικό μισθολογικό χάσμα του δημόσιου έναντι του ιδιωτικού τομέα, οφείλεται «στο ουσιαστικό πάγωμα αμοιβών στον δημόσιο τομέα κατά τα τελευταία 10 έτη, σε συνδυασμό με τη σχετική ανελαστικότητα των αμοιβών του δημοσίου τις μεταβολές του οικονομικού περιβάλλοντος».
Κι αυτό επειδή, «ο μισθός στο Δημόσιο δεν καθορίζεται μέσα από μια διαδικασία διαπραγμάτευσης αλλά μέσω διοικητικής απόφασης, και αυτό του προσδίδει μια σχετική ανελαστικότητα». Για παράδειγμα, στον ιδιωτικό τομέα, «η αύξηση της ανεργίας ασκεί μεθοδικές πιέσεις στον μισθό και αντιστρόφως, φαινόμενο που δεν εμφανίζεται στον δημόσιο τομέα. Αντίστοιχα, η νεοκλασικής έμπνευσης αντίστροφη σχέση, που διέπει την αύξηση των μισθών με την αύξηση της απασχόλησης, επίσης δεν εμφανίζεται στον δημόσιο τομέα».
Άλλωστε, όπως αναγράφεται, στην περίπτωση της Ελλάδας, τα πράγματα έχουν αντιστραφεί, επειδή «οι σωρευτικές απώλειες των απασχολούμενων στον δημόσιο τομέα κατά την περίοδο των μνημονίων ήταν αντίστοιχες με εκείνες του ιδιωτικού τομέα και ανέρχονταν περίπου στο 24%, με τη διαφορά ότι η μείωση αυτή πραγματοποιήθηκε σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα».
«Οι μισθοί παρέμειναν στο ίδιο επίπεδο»
Η συνδυαστική επίδραση των περικοπών των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων, «σε συνδυασμό με την πλήρη εφαρμογή του (χαμηλότερου) ενιαίου μισθολογίου για τους νεοεισερχόμενους, ώθησε τον μέσο μισθό στο Δημόσιο προς τα κάτω». Όμως, «όταν οι οικονομικές συνθήκες άρχισαν να βελτιώνονται, η ανεργία να πέφτει και το ΑΕΠ να αυξάνεται, οι μισθοί στον ιδιωτικό τομέα αυξήθηκαν, σε αντίθεση με τον δημόσιο όπου παρέμειναν στο ίδιο επίπεδο. Το τελικό αποτέλεσμα ήταν το αρχικό μισθολογικό πλεόνασμα του δημοσίου να μετατραπεί σε μισθολογικό χάσμα».
Στην έρευνα σημειώνεται επίσης, ότι το «πλεονέκτημα» των δημοσίων υπαλλήλων, είναι πως απολαμβάνουν την ασφάλεια της μονιμότητας. Έτσι, «οι υψηλότεροι μισθοί στον ιδιωτικό τομέα, ενδεχομένως να οφείλονται στο γεγονός ότι ενσωματώνουν κάποιας μορφής “αποζημίωση ρίσκου” που σχετίζεται με τη χαμηλότερη ασφάλεια που προσδίδει ο ιδιωτικός τομέας, ή αντιστρόφως, η ύπαρξη “μονιμότητας” στον δημόσιο τομέα, συνεπάγεται κάποιο μισθολογικό “πέναλντι” σε σχέση με τον ιδιωτικό τομέα».
Κι όμως, βάσει των αναλύσεων που πραγματοποίησε το ΚΕΠΕ, «ακόμα και στην περίπτωση που αφαιρούμε τους εργαζόμενους με σύμβαση ορισμένου χρόνου, το μισθολογικό χάσμα του δημοσίου έναντι του ιδιωτικού τομέα μειώνεται ελάχιστα (περίπου 0,5%)…».
iEidiseis.gr
