Τι συμβολίζει το στεφάνι της Πρωτομαγιάς και γιατί το καίνε;

 Η Πρωτομαγιά αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές λαϊκές γιορτές στην Ελλάδα, με βαθιές ρίζες που ξεκινούν πολύ πριν η ημέρα αυτή συνδεθεί με τις εργατικές διεκδικήσεις. Πρόκειται για μια πανάρχαια γιορτή αφιερωμένη στην αναγέννηση της φύσης, που συνδέεται άρρηκτα με τις μυστηριακές τελετές των Ελευσίνιων και των Ανθεστήριων. Αυτές οι τελετές είχαν ως κύριο στόχο να εξευμενίσουν τις δυνάμεις του σύμπαντος για να εξασφαλίσουν καλή σοδειά και γονιμότητα στα ζώα, ενώ ιδιαίτερη θέση στα έθιμα γύρω από την ημέρα έχει το μαγιάτικο στεφάνι.

 Τι συμβολίζει το στεφάνι της Πρωτομαγιάς

Στον ελλαδικό χώρο, η Πρωτομαγιά άρχισε να γιορτάζεται πιθανότατα κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Από τότε προέρχονται τα διάφορα έθιμα που διατηρούνται μέχρι σήμερα σε πολλές περιοχές της χώρας.

 Το πιο χαρακτηριστικό έθιμο είναι το μαγιάτικο στεφάνι, που κατασκευάζεται παραδοσιακά με:

 - Κληματόβεργες ή βέργες από κρανιά και λυγαριά

- Λουλούδια και κλαδιά από τους κήπους

 - Σκόρδο για προστασία από το "μάτι"

- Ένα αγκάθι για τους εχθρούς της οικογένειας

 Γιατί καίνε το στεφάνι της Πρωτομαγιας

Το στεφάνι της Πρωτομαγιάς τοποθετείται σε εμφανές σημείο στην είσοδο του σπιτιού και παραμένει εκεί για δύο ολόκληρους μήνες, μέχρι την παραμονή του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου στις 23 Ιουνίου. Τότε ρίχνεται στις φωτιές που ανάβονται σε όλη την Ελλάδα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η γιορτή του Αγίου Ιωάννη συμπίπτει περίπου με το θερινό ηλιοστάσιο, μια ημέρα που γιορτάζεται παγκοσμίως από την αρχή της ανθρώπινης ιστορίας.

 

 Οι αρχαίες ρίζες της Πρωτομαγιάς στον ελλαδικό χώρο

Σημειώνεται πως στην αρχαία Ελλάδα, οι γιορτές για το καλωσόρισμα της άνοιξης πραγματοποιούνταν κυρίως τον Μάρτιο, όταν οι Έλληνες έβλεπαν τα πρώτα σημάδια της άνοιξης στους αγρούς τους. Σύμφωνα με τη μυθολογία, αυτή ήταν η περίοδος που η Περσεφόνη, κόρη της θεάς Δήμητρας, επέστρεφε στον επάνω κόσμο από τον Άδη. Η χαρά της Δήμητρας για την επιστροφή της κόρης της εκδηλωνόταν με λαμπερό ήλιο και εύφορη γη. Αντίθετα, η επιστροφή της Περσεφόνης στον Άδη στο τέλος του καλοκαιριού σηματοδοτούσε το τέλος της περιόδου ευφορίας και την έναρξη του χειμώνα.

 

Πώς η Πρωτομαγιά καθιερώθηκε ως εορτασμός της άνοιξης

Οι Ρωμαίοι ήταν οι πρώτοι που καθιέρωσαν τους εορτασμούς του Μαΐου σε ολόκληρη την αυτοκρατορία τους. Τα Φλοράλια, όπως ονομάζονταν, γιορτάζονταν στο τέλος Απριλίου και αρχές Μαΐου με θεατρικές παραστάσεις και εκδηλώσεις όπου συμμετείχαν οικόσιτα ζώα, ενώ οι άνθρωποι απολάμβαναν γλέντια με παιχνίδια και φαγητό.

 

Την ίδια περίοδο, οι γερμανικοί λαοί και οι Κέλτες γιόρταζαν επίσης την άνοιξη τον Μάιο, συνδυάζοντας τους εορτασμούς με τη μετακίνηση των κοπαδιών από τα χειμερινά ποιμνιοστάσια στα ορεινά λιβάδια για το καλοκαίρι. Σημαντικό στοιχείο αυτών των εορτασμών ήταν οι φωτιές που άναβαν παντού, με σκοπό να απομακρύνουν τα κακά πνεύματα και να φέρουν κάθαρση, παρόμοια με τις φωτιές που ανάβονται σε πολλές περιοχές της Ελλάδας στις 23 Ιουνίου, παραμονή της γιορτής του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου.

 

Στις αρχές του 18ου αιώνα, η Καθολική Εκκλησία ενσωμάτωσε τους εορτασμούς της Πρωτομαγιάς, συνδέοντάς τους με την Παναγία. Έτσι καθιερώθηκε η συνήθεια να στολίζονται τα πορτρέτα και τα αγάλματα της Θεοτόκου με στεφάνια από λουλούδια.