Μπορεί τα πράσινα τιμολόγια ρεύματος να είναι πλέον πιο ακριβά από τα μπλε (σταθερά) και τα κίτρινα (κυμαινόμενα). Ωστόσο, επτά στους δέκα καταναλωτές εξακολουθούν να επιλέγουν πράσινα. Εκτός από τη δύναμη της συνήθειας, η στάση τους αντανακλά το έλλειμμα εμπιστοσύνης προς τους παρόχους. Ενα έλλειμμα ανάλογο της πολυπλοκότητας των συμβάσεων, των ψιλών γραμμάτων, των δυσνόητων μαθηματικών τύπων υπολογισμού της τιμής του ρεύματος. Ακόμη και το πλήθος των τιμολογίων τροφοδοτεί τις αμφιβολίες των καταναλωτών για τις προθέσεις των παρόχων αλλά και για το αν έκαναν ή όχι τη σωστή επιλογή.
Οπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, αυτή τη στιγμή στην αγορά διατίθενται πάνω από 70 τιμολόγια, αριθμός που από μόνος του καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την αξιολόγησή τους από τους καταναλωτές, πολύ περισσότερο δε τις συμβάσεις μέσω των οποίων παρέχονται, που είναι κατά βάση δυσνόητα μακροσκελή νομικά κείμενα με ψιλά γράμματα που επιφυλάσσουν δυσάρεστες εκπλήξεις. Σ’ αυτό το περιβάλλον, το ακριβό πράσινο πλην διαφανές και εύκολα συγκρίσιμο τιμολόγιο φαίνεται να λειτουργεί ως ασφαλές καταφύγιο για τους καταναλωτές. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΡΑΑΕΥ για το έτος 2024, το 72,41% των καταναλωτών (περίπου 5,3 εκατ.) παραμένει στο ακριβό ειδικό πράσινο τιμολόγιο. Ενα ποσοστό 13,49% (161.461 καταναλωτές) έχει μετακινηθεί στα σταθερά μπλε τιμολόγια και ένα 14,10% (497.257 καταναλωτές) στα κυμαινόμενα κίτρινα.
Ενα μεγάλο μέρος των καταναλωτών είναι μη ενεργό. Αυτό οφείλεται κυρίως στη μη ενημέρωση και εκπαίδευσή του, αλλά και στον φόβο επιλογής κάποιου νέου προϊόντος, καθώς υπάρχει η πεποίθηση ότι δεν θα υπάρξει κέρδος από την επιλογή αυτή. Καθώς έχει διαπιστωθεί ότι οι καταναλωτές δεν εμπιστεύονται ακόμη την αγορά, η πρωτοβουλία της ΡΑΑΕΥ αποσκοπεί στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών στην αγορά μέσω της βελτίωσης της διαφάνειας και της σταθερότητας των συμβάσεων, δηλώνει στην Κ ο αντιπρόεδρος Κλάδου Ενέργειας της ΡΑΑΕΥ Δημήτρης Φούρλαρης, με αφορμή το πλαίσιο μέτρων που έθεσε η αρμόδια αρχή σε διαβούλευση, επιδιώκοντας να βάλει μια τάξη στη λιανική αγορά.
Βασικός κορμός αυτού του πλαισίου είναι η βελτίωση της διαφάνειας των συμβάσεων, ενσωματώνοντας την περίληψη σύμβασης που προβλέπει η ευρωπαϊκή οδηγία Ε.Ε. 2024/1711. Πρόκειται για ένα έντυπο που περιλαμβάνει τα βασικά χαρακτηριστικά της σύμβασης, γραμμένο με απλό τρόπο για να είναι κατανοητό στον μέσο καταναλωτή, το οποίο οι προμηθευτές ρεύματος θα πρέπει να παρέχουν στους υποψήφιους πελάτες τους πριν υπογράψουν τη σύμβαση. Ενα τέτοιο έντυπο θα βοηθήσει την κατανόηση της σύμβασης από τον μέσο καταναλωτή και ευελπιστούμε ότι δεν θα φοβάται πια για την ύπαρξη “ψιλών γραμμάτων”, καθώς όλα τα τιμολογιακά χαρακτηριστικά θα συμπεριλαμβάνονται στην περίληψη, δηλώνει ο κ. Φούρλαρης.
Το πλαίσιο προωθεί επίσης τη διασφάλιση της σταθερότητας των συμβάσεων, εισάγοντας μέτρα που δεν επιτρέπουν μονομερείς τροποποιήσεις από τους προμηθευτές των σταθερών και δυναμικών τιμολογίων για όλη τη διάρκεια της 12μηνης σύμβασης, αλλά και κανόνες διαφάνειας σε σχέση με τις διαφημιστικές καμπάνιες, προκειμένου να μην μπερδεύουν και παραπλανούν τον καταναλωτή.
Στις διαφημίσεις πρέπει να αναφέρεται υποχρεωτικά το χρώμα του τιμολογίου, έτσι ώστε ο καταναλωτής να αναγνωρίζει αμέσως αν πρόκειται για σταθερό ή κυμαινόμενο προϊόν. Επίσης, θα πρέπει να αναφέρονται όλα τα χαρακτηριστικά της τιμολόγησης, το πάγιο, η τιμή προμήθειας, καθώς και όλες οι προϋποθέσεις για να πληρώσει ο καταναλωτής τη διαφημιζόμενη τιμή.
Η ΡΑΑΕΥ, όπως αναφέρει ο κ. Φούρλαρης, έχει εντοπίσει παραπλανητικές πρακτικές και έχει καλέσει προμηθευτές να τροποποιήσουν τις διαφημίσεις τους. Εχει διαπιστωθεί, για παράδειγμα, η χρήση λάθος χρωματικής σήμανσης σε μεικτά τιμολόγια. Αλλη παραπλανητική πρακτική με τα μεικτά τιμολόγια είναι η αποτύπωση μόνο μέρους της χρέωσης στις διαφημίσεις και η απόκρυψη της συνολικής χρέωσης. Για παράδειγμα, τιμολόγιο το οποίο έχει χαμηλή σταθερή τιμή για ένα μέρος της κατανάλωσης, αποκρύπτει το γεγονός ότι αν η κατανάλωση ξεφύγει από το όριο, η τιμή μετά εκτοξεύεται. Επιπλέον, καθώς δεν έχει ολοκληρωθεί το rollout των έξυπνων μετρητών, ο καταναλωτής δεν μπορεί να ελέγξει πότε η κατανάλωσή του θα ξεπεράσει το όριο, οπότε υπάρχει κίνδυνος να χρεωθεί υπερβολικά. Υπήρξαν επίσης, σύμφωνα με τον κ. Φούρλαρη, προϊόντα με πολύ μεγάλη έκπτωση συνέπειας, ίση ακόμη και με 50%. Σ’ αυτά τα προϊόντα δεν γινόταν αναφορά στο ότι η τιμή τιμολογείτο μόνο ύστερα από προϋπόθεση έγκαιρης πληρωμής, οπότε υπήρχε κίνδυνος να μην το κατανοήσει ο καταναλωτής και να βρεθεί να πληρώνει διπλάσια τιμή.
Ενα αντίστοιχο πλαίσιο μέτρων θα θέσει σε δημόσια διαβούλευση η ΡΑΑΕΥ, όπως προαναγγέλλει μέσω της Κ ο κ. Φούρλαρης και για τα τιμολόγια φυσικού αερίου.
Στην αγορά φυσικού αερίου έχει διαπιστωθεί έλλειψη τρόπου επαλήθευσης των χρεώσεων προμήθειας των κυμαινόμενων προϊόντων. Η αγορά “ανοίγει” κυρίως μέσω των νέων συνδέσεων, τόσο στα παλαιά όσο και στα νέα δίκτυα διανομής. Σημαντικός παράγοντας του φαινομένου αυτού είναι η αδυναμία της πλειονότητας των καταναλωτών ως προς τη σύγκριση των προϊόντων προμήθειας φυσικού αερίου, καθώς και η αδυναμία επαλήθευσης των τιμών σε βάθος χρόνου. Γι’ αυτό και κρίνουμε απαραίτητη την επιβολή ρυθμιστικών μέτρων σχετικά με τους όρους προμήθειας φυσικού αερίου, την αποτύπωσή του στα τιμολόγια και την ορθή ενημέρωση των καταναλωτών, τονίζει.
Η πλευρά των προμηθευτών δεν συμμερίζεται τις απόψεις της ΡΑΑΕΥ, αλλά αντιθέτως θεωρεί ότι θα πλήξει τον ανταγωνισμό και αναμένεται να καταθέσει αναλυτικά τις θέσεις της στο πλαίσιο της διαβούλευσης αύριο. Ως σύνδεσμος έχουμε σοβαρές ενστάσεις και στο σκέλος της πολυμορφίας που πάει να δημιουργηθεί, καθώς και τα προτεινόμενα ρυθμιστικά μέτρα που λειτουργούν παράλληλα με τον κώδικα προμήθειας, αλλά και σε σημεία όπου οι προτάσεις της Αρχής δεν συνδυάζονται με τις δυνατότητες της αγοράς και τις πρακτικές που έχουν διαμορφωθεί έπειτα από χρόνια βάσει του κώδικα προμήθειας. Ελπίζω ότι η Αρχή θα λάβει υπόψη τις ανησυχίες μας, καθώς ο ΕΣΠΕΝ είναι σαφέστατα υπέρ της εμπλοκής της διαφάνειας, αλλά με παράλληλη διασφάλιση του επιπέδου του ανταγωνισμού στην αγορά, που μπορεί να πληγεί σημαντικά αν οι προτάσεις της Αρχής υλοποιούνται ως έχουν, δηλώνει στην Κ ο πρόεδρος του Συνδέσμου Προμηθευτών Αναστάσιος Λωσταράκος.
Τι ισχύει με τις ρήτρες αποχώρησης
Με το νέο πλαίσιο μέτρων, η ΡΑΑΕΥ παγιώνει τη χρωματική σύναψη των τιμολογίων, αναγνωρίζοντας ότι έτυχε μαζικής αποδοχής τόσο από τους προμηθευτές όσο και από τους καταναλωτές και ενίσχυσε τη διαφάνεια. Σε ό,τι αφορά τα σταθερά μπλε τιμολόγια, επαναβεβαιώνει ότι θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 12μηνης διάρκειας. Τα μπλε τιμολόγια αποτελούνται από μια πάγια χρέωση και μια τιμή προμήθειας, χρεώσεις που δεν πρέπει να μεταβάλλονται με την κατανάλωση. Οι εκπτώσεις που προσφέρουν οι εταιρείες θα πρέπει να είναι σταθερές καθ’ όλη τη διάρκεια της σύμβασης, ενώ οι όροι της σύμβασης δεν θα μπορούν να τροποποιηθούν μονομερώς. Οι ρήτρες αποχώρησης θα πρέπει να είναι αναλογικές του κόστους που προκαλεί στον προμηθευτή ανά μήνα η αποχώρηση του πελάτη.
Σε ό,τι αφορά τα κίτρινα τιμολόγια, η ελάχιστη διάρκεια των συμβάσεων ορίζεται στους 12 μήνες, χωρίς πρόβλεψη για ρήτρα αποχώρησης. Εάν ο καταναλωτής αλλάξει προμηθευτή νωρίτερα από τους 12 μήνες, απαγορεύεται η έμμεση χρέωση ρήτρας πρόωρης αποχώρησης, όπως για παράδειγμα η χρέωση του κόστους δώρων προσέλκυσης ή μη παροχής εκπτώσεων, οι οποίες θα πρέπει να είναι σταθερές καθ’ όλη τη διάρκεια της σύμβασης και να αλλάζουν μόνο προς όφελος του καταναλωτή. Για τους πρώτους έξι μήνες της σύμβασης οι προμηθευτές δεν έχουν καμία δυνατότητα τροποποίησης της σύμβασης. Μετά το εξάμηνο δίνεται αυτή η δυνατότητα μόνο για σπουδαίο λόγο (ενεργειακή κρίση, εμπόλεμη κατάσταση) κατόπιν έγκρισης αυτού από τη ΡΑΑΕΥ. Εφόσον η ΡΑΑΕΥ το εγκρίνει θα πρέπει ο προμηθευτής να προχωρήσει στην τροποποίηση των όρων αφού ενημερώσει τον πελάτη του δύο μήνες νωρίτερα.
Τα κυμαινόμενα
Τα κυμαινόμενα τιμολόγια μπορούν να είναι και διζωνικά. Η κυμαινόμενη τιμολόγηση θα πρέπει να μεταβάλλεται μόνο στην περίπτωση που ο πελάτης διαθέτει έξυπνο μετρητή. Αναλυτικά μέτρα προτείνει η ΡΑΑΕΥ και για τα μεικτά τιμολόγια (με σταθερή χρέωση για ένα διάστημα και κυμαινόμενη μετά ή σταθερή χρέωση για ένα όριο κατανάλωσης και κυμαινόμενη για τις υπόλοιπες) τα οποία θα πρέπει υποχρεωτικά να έχουν κίτρινη σήμανση, αλλά και για τα δυναμικά πορτοκαλί τιμολόγια που προορίζονται αποκλειστικά για καταναλωτές με έξυπνο μετρητή.
moneyrewie.gr
