Νικητές βγαίνουν οι περισσότεροι δανειολήπτες που προσπαθούν να ρυθμίσουν χρέη και να σώσουν τις κατοικίες τους με τον νόμο Κατσέλη, παρά τις προσπάθειες τραπεζών και servicers να μπλοκάρουν τις αποφάσεις, προβάλλοντας ενστάσεις για δόλο των οφειλετών.
Σύμφωνα με τον νόμο Κατσέλη, οι ρυθμίσεις αποκλείονται όταν αποδεικνύεται ότι ο δανειολήπτης οδηγήθηκε εκ δόλου σε μόνιμη αδυναμία εξόφλησης των χρεών του. Δηλαδή, ότι έλαβε τα δάνεια, ενώ γνώριζε ότι δεν θα μπορούσε να τα αποπληρώσει.
Οι χρηματοδοτικοί φορείς προσπάθησαν να «πατήσουν» νομικά σε αυτή την πρόβλεψη του νόμου για να μπλοκάρουν τις ρυθμίσεις χρεών με τον νόμο Κατσέλη. Σε όλες τις υποθέσεις που συζητούνταν στα δικαστήρια, τράπεζες και servicers ενσωμάτωναν στην επιχειρηματολογία τους ενστάσεις δόλου.
Όμως, το σοβαρό πλήγμα που δέχθηκαν ήλθε από τον Άρειο Πάγο, καθώς το ανώτατο δικαστήριο διευκρίνισε ότι οι ενστάσεις δόλου πρέπει να γίνονται δεκτές μόνο με αυστηρές προϋποθέσεις. Έκτοτε, οι περισσότερες ενστάσεις δόλου απορρίπτονται από τα δικαστήρια ως αόριστες.
Δεδομένου, όμως, ότι εκκρεμούν να κριθούν από τα δικαστήρια πολλές ακόμη υποθέσεις του νόμου Κατσέλη, το ζήτημα του δόλου παραμένει στην ημερήσια διάταξη και πολλοί δανειολήπτες κινδυνεύουν να χάσουν τα σπίτια τους, αν κριθεί ότι ενήργησαν με δόλο.
Από αυτή την άποψη, είναι ιδιαίτερα σημαντική η πρόσφατη απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών (4113/2025), το οποίο δίκασε σε δεύτερο βαθμό και ακύρωσε προηγούμενη απόφαση, όπου είχε γίνει δεκτή ένσταση δόλου και οι δανειολήπτες κινδύνευαν να χάσουν το σπίτι τους.
Η απόφαση, που δημοσιεύτηκε επιμελεία του δικηγόρου Αθηνών Μιχαήλ Ι. Κούβαρη, αποτελεί ένα σημαντικό νομικό προηγούμενο στον τομέα του Ν. 3869/2010, γνωστού ως νόμου Κατσέλη για την προστασία των υπερχρεωμένων νοικοκυριών. Παρέχει μια σαφή ερμηνεία και εφαρμογή των διατάξεων του νόμου, ιδιαίτερα όσον αφορά την ένσταση δόλου και τη διάσωση της κύριας κατοικίας.
Το ζευγάρι των συνταξιούχων δανειοληπτών είχαν προσφύγει στο Ειρηνοδικείο Αθηνών ζητώντας την υπαγωγή τους στις ρυθμίσεις του Ν. 3869/2010 λόγω μόνιμης και γενικής οικονομικής αδυναμίας πληρωμής των χρεών τους προς διάφορες τράπεζες και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Οι οφειλές τους ανέρχονταν 197.750,75 ευρώ.
Το πρωτοβάθμιο δικαστήριο απέρριψε τις αιτήσεις τους, κάνοντας δεκτή την ένσταση δόλου που προέβαλαν οι εφεσίβλητες τράπεζες. Οι εκκαλούντες, παραπονούμενοι για κακή εκτίμηση των αποδείξεων και εσφαλμένη εφαρμογή του νόμου, άσκησαν έφεση ζητώντας την εξαφάνιση της πρωτόδικης απόφασης και την πλήρη αποδοχή των αιτήσεών τους.
Η απόρριψη της ένστασης δόλου
Το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών εξέδωσε απόφαση, με κεντρικό σημείο την ένσταση δόλου που προέβαλαν οι τράπεζες. Το Δικαστήριο δέχτηκε τον πρώτο λόγο της έφεσης των εκκαλούντων, κρίνοντας ότι η ένσταση δόλου των εφεσίβλητων ήταν αόριστη και ως εκ τούτου απορριπτέα.
Η αοριστία αυτή οφειλόταν στο γεγονός ότι οι τράπεζες δεν ανέφεραν συγκεκριμένα στοιχεία, όπως:
- Τα τραπεζικά προϊόντα που οι εκκαλούντες συμφώνησαν, το αρχικό και τελικό ύψος αυτών.
- Τον ακριβή χρόνο που τα συμφώνησαν, δεδομένου ότι η χρηματοδότηση δεν έγινε άπαξ αλλά τμηματικά.
- Τις οικονομικές δυνατότητές τους κατά τον χρόνο δημιουργίας των οφειλών ή τις ευλόγως αναμενόμενες μελλοντικές τους οικονομικές δυνατότητες.
Αυτά τα στοιχεία κρίθηκαν ως απαραίτητα για το ορισμένο του ισχυρισμού περί δόλου. Επιπλέον, το Δικαστήριο έκρινε ότι, ακόμη και αν η ένσταση δεν ήταν αόριστη, ήταν ουσιαστικά αβάσιμη. Από την εξέταση των στοιχείων, αποδείχθηκε ότι οι εκκαλούντες περιήλθαν σε μόνιμη και γενική οικονομική αδυναμία πληρωμής των χρεών τους λόγω ανυπαίτιας μείωσης των εισοδημάτων τους.
Συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε ότι τα εισοδήματά τους μειώθηκαν σημαντικά από το έτος 2012 και έπειτα, γεγονός που δεν μπορούσαν να προβλέψουν όταν έλαβαν τα πιστωτικά προϊόντα.
Μείωση της δόσης
Το Δικαστήριο απέρριψε τον ισχυρισμό των τραπεζών ότι οι δόσεις των δανείων ανέρχονταν σε 6.630 ευρώ μηνιαίως, επισημαίνοντας ότι το ποσό αυτό είχε υπολογιστεί μετά την επιβάρυνσή του με τόκους υπερημερίας, και όχι με βάση την αρχική ενήμερη δόση.
Η απόφαση τονίζει την εσφαλμένη προσέγγιση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου στον υπολογισμό της «ενήμερης μηνιαίας δόσης» με βάση μόνο την βεβαίωση οφειλών που αναγράφει το 10% της τελευταίας ενήμερης δόσης, λόγω της προσθήκης τόκων υπερημερίας. Αυτή η προσέγγιση οδηγεί σε υπερεκτίμηση της ικανότητας πληρωμής των οφειλετών και σε άδικη απόρριψη των αιτήσεων τους.
Δεδομένου ότι οι εκκαλούντες πληρούσαν τις προϋποθέσεις υπαγωγής στο Ν. 3869/2010, το Δικαστήριο προχώρησε στη ρύθμιση των χρεών τους και στη διάσωση της κύριας κατοικίας του πρώτου εκκαλούντος.
Το Δικαστήριο ρύθμισε τα χρέη τους με μηνιαίες καταβολές για τρία έτη, λαμβάνοντας υπόψη το οικογενειακό τους εισόδημα και τις δαπάνες αξιοπρεπούς διαβίωσης. Συγκεκριμένα, ο πρώτος εκκαλών θα καταβάλλει 376,35 ευρώ μηνιαίως και η δεύτερη εκκαλούσα 340 ευρώ μηνιαίως, συμμέτρως προς τους πιστωτές.
Η απόφαση εξαίρεσε από την εκποίηση την κύρια κατοικία του πρώτου εκκαλούντος, επιβάλλοντας του την υποχρέωση να καταβάλει το 80% της αντικειμενικής της αξίας (11.598,68 ευρώ) σε 120 ισόποσες μηνιαίες δόσεις (96,65 ευρώ η καθεμία) εντός δέκα ετών.
sofokleousin.gr
