Η κοινή γνώμη, από την παραμονή του Δεκαπενταύγουστου, παρακολουθεί με αμείωτο ενδιαφέρον τις εξελίξεις στην υπόθεση του αγαπημένου τραγουδιστή Γιώργου Μαζωνάκη - Ο ψυχίατρος Δημήτρης Παπαδημητριάδης εξηγεί.
Γράφει η Βασιλική Ασμανίδου
Ο δημοφιλής τραγουδιστής Γιώργος Μαζωνάκης οδηγήθηκε την παραμονή του Δεκαπενταύγουστου στο Ψυχιατρικό νοσοκομείο «Δρομοκαΐτειο», όπου και παρέμεινε μέχρι το πρωί της Δευτέρας, 18 Αυγούστου, με εισαγγελική εντολή, που αξίωσαν και πέτυχαν να εκδοθεί η αδελφή και ο πατέρας του.
Η υπόθεση του διάσημου τραγουδιστή, άνοιξε τη συζήτηση για τις προϋποθέσεις ώστε να ενεργοποιηθεί η ακούσια νοσηλεία στην Ελλάδα, δηλαδή για το πότε και πώς μπορεί κάποιος να εισαχθεί σε ψυχιατρική κλινική παρά τη θέλησή του.
Ποια είναι η διαδικασία που ακολουθείται; Τι ορίζει ο νόμος και τι πρέπει να ξέρουμε; Ο ψυχίατρος - ψυχοθεραπευτής, Δημήτρης Παπαδημητριάδης μιλά στο Newsbomb.gr για όσα ισχύουν σήμερα αλλά και για το τραύμα που -όπως εξηγεί- μένει στον ασθενή.
Αίτηση δύο συγγενών ή του εισαγγελέα
Ο νόμος προβλέπει ότι την ακούσια εξέταση του ασθενούς μπορούν να ζητήσουν συγγενείς α’ βαθμού ή, εάν δεν υπάρχουν, ο εισαγγελέας πρωτοδικών αποφασίζει αυτεπάγγελτα έπειτα από εισηγήσεις δύο μαρτύρων. Ο νόμος είναι ξεκάθαρος: Η εισήγηση είτε συγγενών εξ αίματος είτε άλλων δύο προσώπων που καταθέτουν για την ανάγκη προσωρινού εγκλεισμού σε δημόσια δομή ψυχικής υγείας περνά πάντα από την κρίση εισαγγελικού λειτουργού που αποφασίζει αν θα ενεργοποιηθεί το μέτρο της εισαγωγής σε κρατικό ψυχιατρικό ίδρυμα.
Ψυχιατρική εκτίμηση από δύο ψυχιάτρους
Ο ασθενής θα πρέπει εντός 48 ωρών να εξεταστεί από δύο ψυχιάτρους (δημοσίου ή ιδιώτες), οι οποίοι υπογράφουν κοινό πιστοποιητικό όπου τεκμηριώνουν την ύπαρξη ψυχικής διαταραχής, ότι ο ασθενής δεν έχει επίγνωση της κατάστασής του κι ότι η έλλειψη νοσηλείας επιφέρει κίνδυνο για τον ίδιο ή για τρίτους.
Πρέπει να επισημανθεί ότι η εισαγγελική εντολή αφορά αρχικά στην εισαγωγή και την εξέταση του ασθενούς. Την ακούσια νοσηλεία την αποφασίζουν οι ιατροί, όχι ο εισαγγελέας.
Ο ασθενής είναι δυνατόν να παραμείνει έως 48 ώρες σε χώρο «διοικητικής παρακράτησης» εντός νοσοκομείου και υποβάλλεται σε επείγουσα ψυχιατρική εκτίμηση, όπου αποφασίζεται αν τελικά θα νοσηλευθεί ακούσια.
Επιβεβαίωση ή άρση της ακούσιας νοσηλείας
Εντός 10 ημερών, ο φάκελος εισάγεται στο Μονομελές Πρωτοδικείο, το οποίο αποφασίζει εάν θα συνεχιστεί η νοσηλεία ή όχι (τυπική επικύρωση στην πράξη). Παρότι η διαδικασία τυπικά αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα του ασθενούς, γίνεται χωρίς την παρουσία του, με πρακτικά τυπική έγκριση. Ομοίως, το Πρωτοδικείο καλείται να αποφασίσει σε περίπτωση που οι δύο ψυχίατροι που εξέτασαν, δεν συμφώνησαν στις γνωματεύσεις τους, ένα σενάριο που στην πράξη πολύ σπάνια αντιμετωπίζεται.
Το στίγμα για τον ασθενή
Για τον ψυχικά πάσχοντα, η αναγκαστική προσαγωγή με περιπολικό, μπροστά σε γείτονες ή τρίτους, υπό αστυνομική επιτήρηση και χειροπέδηση, βιώνεται όχι ως ένα ιατρικό δικαίωμα φροντίδας, αλλά ως στιγματική σύλληψη. Η διαδικασία, η οποία υποτίθεται ότι στόχο έχει την προστασία της προσωπικότητάς του και το ιατρικό συμφέρον, μετατρέπεται σε σοβαρά τραυματικό γεγονός, αυξάνοντας την επιθετικότητα, τον φόβο και την καχυποψία απέναντι στην ψυχιατρική αλλά και στους συγγενείς, τους οποίους ενίοτε δυσκολεύεται να συγχωρέσει ακόμη και αφού έχει αναρρώσει.
Η Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση προέβλεπε τη σταδιακή μετάβαση από το μοντέλο των νοσοκομείων-ασύλων σε ένα αποκεντρωμένο σύστημα κοινοτικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας, που θα έδινε έμφαση στην πρόληψη, την έγκαιρη παρέμβαση, την κοινοτική νοσηλεία και την επανένταξη του ψυχικά πάσχοντος.
Ειδικότερα, προωθούσε: τη δημιουργία ενός πανελλαδικού δικτύου Κέντρων Ψυχικής Υγείας, τις κινητές μονάδες αντιμετώπισης της κρίσης (crisis resolution teams) που θα παρενέβαιναν κατ’ οίκον πριν χρειαστεί νοσηλεία, τις ομάδες πρώιμης παρέμβασης στην ψύχωση, τα οικοτροφεία, ξενώνες και προστατευμένα διαμερίσματα προκειμένου ο ασθενής να νοσηλεύεται στο «ελάχιστο περιοριστικό πλαίσιο», καθώς και την ενεργό συμμετοχή του ασθενούς και της οικογένειας στη λήψη αποφάσεων, με στόχο την αποασυλοποίηση, την αποστιγματοποίηση και την κοινωνική του ένταξη.
Η ακούσια προσαγωγή προς εξέταση σχεδιαζόταν να γίνεται από ειδικό νοσηλευτικό προσωπικό και όχι από ανειδίκευτους αστυνομικούς. Ωστόσο, η μεταρρύθμιση έμεινε στα χαρτιά, καθώς οι περισσότερες κοινοτικές δομές είτε δεν ιδρύθηκαν ποτέ είτε υπολειτουργούν, οι κινητές μονάδες παρέμβασης δεν διαθέτουν 24ωρη λειτουργία, η αστυνομική προσαγωγή παραμένει κανόνας, και η ακούσια νοσηλεία εφαρμόζεται ακόμη με περιοριστικούς και τραυματικούς όρους, αντί για θεραπευτικούς.
Ωστόσο, τόσο στην περίπτωση του λαοφιλούς Γιώργου Μαζωνάκη όσο και σε δεκάδες άλλες περιπτώσεις συμπολιτών μας που μεταφέρθηκαν ακουσίως σε ψυχιατρικές δομές, άνθρωποι με γνώση της κατάστασης αναφέρουν ότι είναι ευτύχημα ότι υπάρχουν δομές όπως το Δρομοκαΐτειο, όπου το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό χαίρουν εκτίμησης απ' όλη την ιατρική κοινότητα για τις πολύ υψηλής ποιότητας υπηρεσίες που παρέχουν στους εισαχθέντες, την άρτια κατάρτισή τους και την φροντίδα που προσφέρουν σε όσους μπορεί να χρήζουν εξειδικευμένης αντιμετώπισης σε όλα τα περιστατικά.
Newsbomb.gr
