Στις αρχές του 2026 αναμένεται να ελεγχθεί ο πρωτοβάθμιος προσεισμικός έλεγχος 22.000 δημόσιων κτιρίων.
Γράφει ο Βασίλης Ανδριανόπουλος
Στην Ελλάδα, τη σεισμογενέστερη χώρα της Ευρώπης, η αντισεισμική θωράκιση των κτιρίων είναι επιβεβλημένη. Σε αυτό το πλαίσιο, από τα τέλη του 2023, διενεργείται πρωτοβάθμιος προσεισμικός έλεγχος σε περίπου 22.000 δημόσια κτίρια, ο οποίος αναμένεται να ολοκληρωθεί στις αρχές του 2026. Στόχος είναι να αξιολογηθεί η σεισμική επάρκεια των κτιρίων, ώστε να διαπιστωθεί κατά πόσα είναι ασφαλή σε περίπτωση σεισμού.
Κι ενώ ο προσεισμικός έλεγχος των δημόσιων κτιρίων είναι νομικά υποχρεωτικός, δεν συμβαίνει το ίδιο και με τα ιδιωτικά ακίνητα. Δεδομένου ότι περίπου το 67% των ακινήτων στη χώρα είναι κατασκευασμένα έως το 1985 -άρα με λιγότερο αυστηρούς αντισεισμικούς κανονισμούς-, είναι εύλογο πως απαιτείται η άμεση ενίσχυση μιας κουλτούρας πρόληψης και συντήρησης των κτιρίων.
«Έχει ολοκληρωθεί το 80%»
Όπως ανακοινώθηκε τον Νοέμβριο του 2023, η υλοποίηση του έργου του πρωτοβάθμιου ελέγχου των δημόσιων κτιρίων, βασίζεται «στη στενή συνεργασία μεταξύ του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ) και του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας Ελλάδος (ΟΑΣΠ), υπό την εποπτεία του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Προστασίας».
Σύμφωνα με όσα σχολίασε στο iEidiseis.gr ο Γιώργος Μακρής, μέλος ΔΣ του Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών Ελλάδος, «μέχρι στιγμής έχουν ελεγχθεί περίπου 18.000 δημόσια κτίρια. Αναμένεται να ελεγχθούν συνολικά περίπου 22.000 κτίρια έως τις αρχές του 2026, επομένως έχει ολοκληρωθεί ήδη περίπου το 80%». Ο προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 32 εκατομμύρια ευρώ και χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Οι έλεγχοι πραγματοποιούνται από περίπου 2.000 πολιτικούς μηχανικούς, ενώ το ΤΕΕ σε συνεργασία με τον Σύλλογο Πολιτικών Μηχανικών Ελλάδος, κατήρτισε ηλεκτρονικό μητρώο μηχανικών. Παράλληλα, σύμφωνα με τον κ. Μακρή, «πραγματοποιούνται συνεχώς σεμινάρια, ώστε οι πολιτικοί μηχανικοί να προβούν σωστά στους ελέγχους».
«Κατά σειρά προτεραιότητας οι έλεγχοι»
Όπως ανέφερε ο ίδιος, οι έλεγχοι «πραγματοποιούνται κατά σειρά προτεραιότητας σε κτίρια που συστεγάζονται δημόσιες και εκπαιδευτικές μονάδες όλων των βαθμίδων, δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία και κέντρα υγείας, επιτελικές δημόσιες υπηρεσίες καθώς και σταθμοί της Αστυνομίας και της Πυροσβεστικής. Αυτή η σειρά προτεραιότητας, προέκυψε από την αναγκαιότητα των συγκεκριμένων κτιρίων σε περίπτωση σεισμού. Θέλαμε ενεργά αυτά τα κτίρια, ώστε να βοηθήσουν στη διαχείριση μιας ενδεχόμενης κρίσης. Θα ακολουθήσουν και οι αθλητικές εγκαταστάσεις, όπου υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση κοινού. Ο τερματικός στόχος είναι να ελεγχθούν όλα τα δημόσια κτίρια».
Σημειώνεται πως υπολογίζεται ότι υπάρχουν τουλάχιστον 80.000 δημόσια κτίρια στην Ελλάδα.
«Έχουν εντοπιστεί επικινδυνότητες»
Αναφορικά με το γιατί αποφασίστηκε ο προσεισμικός έλεγχος των δημόσιων κτιρίων, ο κ. Μακρής σχολίασε πως «η Ελλάδα είναι η πιο σεισμογενής χώρα στην Ευρώπη και η έκτη πιο σεισμογενής παγκοσμίως. Είναι σαφές ότι υπάρχει πρόβλημα με τους σεισμούς, επομένως πρέπει να θωρακίζεσαι, με αντισεισμικούς νόμους, αλλά και με προσεισμικό έλεγχο».
Αναφορικά με τα έως τώρα ευρήματα των ελέγχων, ο ίδιος απάντησε πως «ένα μικρό ποσοστό -μικρότερο απ’ ότι αναμέναμε-, έχει φθορές. Αν το ποσοστό ήταν μεγάλο, θα είχε ήδη επικοινωνηθεί. Έχουν εντοπιστεί επικινδυνότητες, όπως αποφλοιώσεις που οφείλονται κυρίως σε βλάβες και έλλειψη συντήρησης σε παλαιά κτίρια». Σχετικά με το τι προβλέπεται στις περιπτώσεις που εντοπίζονται επικίνδυνα κτίρια, ο ίδιος σχολίασε πως «ενημερώνεται ο αρμόδιος φορέας και ακολουθούνται οι προβλεπόμενες ενέργειες. Δηλαδή, το κτίριο πάει για δευτεροβάθμιο ή και τριτοβάθμιο έλεγχο».
Ο δευτεροβάθμιος έλεγχος «περιλαμβάνει μελετητικό έργο και επιτόπιες αυτοψίες, ενώ ο τριτοβάθμιος έλεγχος αφορά αποκλειστικά μελέτες ενίσχυσης και αποκατάστασης. Επειδή όμως δεν έχουν ολοκληρωθεί ακόμα οι έλεγχοι, δεν έχει αξιολογηθεί ακόμη σε πόσα κτίρια θα χρειαστεί να συμβεί αυτή η διαδικασία».
«Η ευθύνη δεν παύει να υφίσταται»
Και μπορεί ο προσεισμικός έλεγχος στα δημόσια κτίρια να είναι υποχρεωτικός, εντούτοις δεν ισχύει το ίδιο με τα ιδιωτικά, εκτός όσα χρησιμοποιούνται για συνάθροιση κοινού ή έχουν κάποια ειδική χρήση. Παρόλα αυτά, όπως σημείωσε ο κ. Μακρής, «η ευθύνη δεν παύει να υφίσταται. Αν γίνει κάτι στο ακίνητο, θα ελεγχθεί γιατί αυτό συνέβη. Για παράδειγμα, αν πέσει ένας σοβάς, υπάρχει αστική ευθύνη».
Σύμφωνα με την καταγραφή κτιρίων που πραγματοποιήθηκε από την ΕΛΣΤΑΤ το 2021, από το σύνολο των 4.285.084 κτιρίων της χώρας, τα 2.867.858 έχουν έτος κατασκευής έως το 1985, αριθμός που αντιστοιχεί σε σχεδόν 67%. Όπως σχολίασε ο κ. Μακρής, σε αυτά τα κτίρια, «είναι αναγκαίο να γίνουν έλεγχοι. Ότι είναι παλαιό, πρέπει να ελεγχθεί».
Στην Ελλάδα, η συντριπτική πλειοψηφία των ακινήτων, είναι κατασκευασμένα από μπετόν. Μάλιστα, σύμφωνα με τον κ. Μακρή, «ο Κανονισμός Τεχνολογίας Σκυροδέματος, ορίζει πως πρέπει να υπάρχει εποπτεία ανά 10 χρόνια. Μια κατασκευή του 2015 μπορεί να είναι ολόφρεσκη, όμως ένα σπίτι 40 ετών ή και παλαιότερο, όσο καλά κι αν έχει συντηρηθεί, έχει προβλήματα. Μόνο και μόνο από τις παρεμβάσεις που έχει υποστεί. Επομένως, εκτός της αρχικής κατασκευής, οι παρεμβάσεις και οι φθορές, ενδεχομένως προκαλούν προβλήματα. Επίσης, ένα ακίνητο μπορεί να έχει αλλάξει αρκετούς ιδιοκτήτες».
Άλλωστε, σύμφωνα με τον ίδιο, «ένα μεγάλο ποσοστό παλαιών ακινήτων, μεταβιβάζεται σε ιδιοκτήτες που διαμένουν στο εξωτερικό. Στο κέντρο της Αθήνας έχουν αγοραστεί με αυτόν τον τρόπο πολλά ακίνητα, τα οποία έχουν ανακαινιστεί. Είναι όμως ζήτημα το ότι σε μια πολυκατοικία με πολλά διαμερίσματα είναι δύσκολο να υπάρξει συνεργασία ώστε να ελεγχθούν τα μπετά. Δεν είναι ανέφικτο, κουλτούρα πρέπει να δημιουργηθεί».
«Ο σεισμός οδηγεί σε εγρήγορση»
Πάντως, σύμφωνα με τον κ. Μακρή, «όταν γίνεται ένας μεγάλος σεισμός, πολύς κόσμος προσέρχεται στον σύλλογο και το ΤΕΕ. Δημιουργείται έντονη ανησυχία, ρωτάνε για παράδειγμα για κάποια ρωγμή στον τοίχο που έχουν παρατημένη εδώ και χρόνια. Και ο πολίτης ή το Δημόσιο να μην είχαν αυτή την ανησυχία, ο ίδιος ο σεισμός σε οδηγεί σε μια εγρήγορση».
Σχετικά με το πόσο επικίνδυνο είναι ότι σε ένα μεγάλο ποσοστό των ακινήτων που έχουν χτιστεί προ του 1985, δεν έχει γίνει προσεισμικό έλεγχος κι αν αυτο μπορεί να οδηγήσει και σε καταρρεύσεις κτιρίων, ο ίδιος απάντησε πως «κανείς δεν μπορεί να ξέρει τι θα συμβεί αν αύριο γίνει ένας σεισμός 7 Ρίχτερ. Κίνδυνος μπορεί να υφίσταται, αλλά να είναι τοπικού χαρακτήρα. Γενικότερα, υπάρχει η διαρροή κι έπειτα η κατάρρευση ενός κτιρίου. Βλέπεις πολλαπλές ρηγματώσεις, αποκλίσεις από την κατακόρυφο και μετά έρχεται η κατάρρευση. Δίνεται μια προειδοποίηση ωρών».
«Η πρόληψη είναι πανάκεια»
Πάντως, ο ίδιος εστίασε στην αναγκαιότητα ελέγχων, καθώς «σε οποιονδήποτε κλάδο και όχι μόνο στις κατασκευές, η πρόληψη είναι πανάκεια. Αν δεν πάμε το αυτοκίνητο για σέρβις, δεν θα χαλάσει; Άλλωστε, το ακίνητο δεν μπορείς να το αποσύρεις».
Βέβαια, σύμφωνα με τον κ. Μακρή, «συνήθως οι ιδιοκτήτες ζουν στα σπίτια, επομένως αν για παράδειγμα εντοπίσουν μια ρωγμή, θα προστρέξουν σε κάποιον ειδικό για να διαπιστώσουν τι συμβαίνει. Όμως, πολλά μικρά προβλήματα, συχνά δεν μπορούμε να τα δούμε. Παράλληλα, πολλοί έχουν εξοχικά στα οποία μπορεί να πηγαίνουν πολύ σπάνια και να μην έχουν δει ότι για παράδειγμα έχουν σαπίσει τα κάγκελα. Πρέπει να υπάρξει κάποιο “τσίγκλισμα” από την Πολιτεία μέσω νομολογίας, ώστε να προβλέπεται ο έλεγχος. Πρέπει να ασχοληθούμε ενεργά».
Πάντως, ο κ. Μακρής επεσήμανε πως «από το 1995 κι έπειτα έχουν ψηφιστεί σύγχρονοι αντισεισμικοί κανονισμοί κι άλλοι που δίνονται αναλυτικές οδηγίες για το πως μπορούν να αναβαθμιστούν τα ιδιωτικά κτίρια. Τα όπλα για να προβούν σε βελτιωτικά έργα, τα έχουν τόσο οι ιδιώτες, όσο και οι μηχανικοί».
iEidiseis.gr
