Πέμπτη 2 Οκτωβρίου 2025

Επιστήμονες προειδοποιούν: Τα πλαστικά μπουκάλια μιας χρήσης μπορεί να «κρύβουν» έναν αόρατο κίνδυνο για την υγεία μας


Ένας επιστήμονας, κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψή της σε ένα νησί, ανακάλυψε ότι τα πλαστικά μίας χρήσης απελευθερώνουν μικροπλαστικά και νανοπλαστικά σωματίδια, τα οποία εισέρχονται στον οργανισμό. Υπάρχουν όλο και περισσότερα στοιχεία ότι αυτό μπορεί να προκαλεί μακροχρόνιες βλάβες. Η συχνή πόση νερού από πλαστικά μπουκάλια οδηγεί στη συσσώρευση χιλιάδων μικροπλαστικών και νανοπλαστικών σωματιδίων στον ανθρώπινο οργανισμό.

Η τροπική ομορφιά των νησιών Phi Phi στην Ταϊλάνδη δεν είναι το μέρος όπου ξεκινούν συνήθως οι περισσότερες διδακτορικές πορείες. Για την Sarah Sajedi, όμως, δεν ήταν οι ίδιες οι παραλίες που την ενέπνευσαν, αλλά αυτά που βρίσκονταν κάτω από την άμμο, τα οποία την ώθησαν να εγκαταλείψει την καριέρα της στον επιχειρηματικό κόσμο και να ακολουθήσει την ακαδημαϊκή έρευνα.

“Ατένιζα την καταπληκτική θέα της θάλασσας Ανταμάν και, κατεβάζοντας το βλέμμα, είδα κομμάτια από πλαστικά, κυρίως μπουκάλια νερού”, περιγράφει. “Πάντα είχα περιβαλλοντική συνείδηση. Έχω διαπιστώσει ωστόσο, ότι η μείωση των απορριμμάτων συνδέεται με την υπερκατανάλωση”.

Η Σατζέντι, πτυχιούχος BSc ’91, αποφάσισε να επιστρέψει στο Πανεπιστήμιο Concordia για να ακολουθήσει διδακτορικό με επίκεντρο τα πλαστικά απόβλητα. Ως συνιδρύτρια της ERA Environmental Management Solutions, κορυφαίου παρόχου λογισμικού για περιβαλλοντική διαχείριση, υγεία και ασφάλεια, έφερε δεκαετίες εμπειρίας που εμπλούτισαν τις σπουδές της.

Το πιο πρόσφατο άρθρο της, που δημοσιεύτηκε στο Journal of Hazardous Materials, αναλύει την επιστήμη γύρω από τους κινδύνους για την υγεία που προκαλούν τα πλαστικά μπουκάλια μίας χρήσης. Οι κίνδυνοι είναι σοβαροί, λέει, και σοβαρά υπομελετημένοι.

Μικροσκοπικοί και άγνωστοι κίνδυνοι
Στην ανάλυσή των πάνω από 140 επιστημονικών άρθρων, η Sajedi ανέφερε πως, οι άνθρωποι καταναλώνουν κατ’ εκτίμηση από 39.000 έως 52.000 μικροπλαστικά κάθε χρόνο. Για όσους πίνουν κατά βάση νερό από πλαστικό μπουκάλι, το νούμερο αυξάνεται ακόμη περισσότερο – σχεδόν 90.000 επιπλέον σωματίδια σε σύγκριση με τα άτομα που πίνουν νερό κυρίως από τη βρύση.

Τα σωματίδια αυτά, είναι αόρατα με γυμνό μάτι.  Τα μικροπλαστικά έχουν μέγεθος από από ένα μικρόμετρο (ένα χιλιοστό του χιλιοστού) έως πέντε χιλιοστά, ενώ τα νανοπλαστικά είναι μικρότερα από ένα μικρόμετρο.

Απελευθερώνονται κατά την παραγωγή, αποθήκευση, μεταφορά και σταδιακή φθορά των πλαστικών μπουκαλιών.  Επειδή πολλά μπουκάλια είναι φτιαγμένα από πλαστικό χαμηλής ποιότητας, αποβάλλουν σωματίδια κάθε φορά που τα πιάνουμε ή που εκτίθενται στο ηλιακό φως και στις αλλαγές θερμοκρασίας. Σε αντίθεση με τα πλαστικά που κινούνται μέσω της τροφικής αλυσίδας πριν εισέλθουν στο ανθρώπινο σώμα, αυτά καταναλώνονται απευθείας από το ίδιο το δοχείο (ή: από το ίδιο το μπουκάλι).

Σύμφωνα με τη Sajedi, οι κίνδυνοι για την υγεία είναι σημαντικοί. Τα μικροπλαστικά, όταν εισέλθουν στον οργανισμό, περνούν μέσα από βιολογικά εμπόδια, εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος και φτάνουν μέχρι τα σημαντικότερα όργανα. Η παρουσία τους, μπορεί να συμβάλλει σε χρόνια φλεγμονή, οξειδωτικό στρες στα κύτταρα, διαταραχές ορμονών, προβλήματα αναπαραγωγής, νευρολογικές βλάβες και ορισμένους τύπους καρκίνου.

Ωστόσο, οι μακροχόνιες συνέπειες τους, δεν έχουν γίνει πλήρως αντιληπτές, κυρίως εξ αιτίας των περιορισμένων ερευνών και λόγω της απουσίας ενός καθιερωμένου τρόπου μέτρησης και εντοπισμού τους.

Η Sajedi αναλύει επίσης τις διάφορες μεθόδους που υπάρχουν για την ανίχνευση νανοπλαστικών και μικροπλαστικών, κάθε μια με τα πλεονεκτήματα και τους περιορισμούς της. Οι μέθοδοι αυτές, μπορούν ν’ ανιχνεύσουν σωματίδια σε εξαιρετικά μικρές κλίμακες, αλλά δεν μπορούν ν’ αποκαλύψουν τη χημική τους σύσταση. Άλλες, αναγνωρίζουν την σύνθεση του υλικού, αλλά παραβλέπουν τα πιο μικροσκοπικά πλαστικά.  Τα πιο προηγμένα και αξιόπιστα εργαλεία, είναι συχνά υπερβολικά ακριβά και δεν είναι ευρέως διαθέσιμα.

Η σημασία της επιμόρφωσης στην πρόληψη
Η Sajedi ενθαρρύνεται από τα νομοθετικά μέτρα που έχουν υιοθετηθεί από κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο με στόχο τον περιορισμό των πλαστικών αποβλήτων. Παρατηρεί ωστόσο, ότι οι συνηθισμένοι στόχοι, είναι οι πλαστικές σακούλες μίας χρήσης, τα καλαμάκια και οι συσκευασίες μιας χρήσης. Πολύ λίγα μέτρα αφορούν το επείγον ζήτημα των πλαστικών μπουκαλιών μίας χρήσης.

“H πιο σημαντική πρωτοβουλία, είναι η επιμόρφωση”, καταλήγει. “Το νερό από πλαστικά μπουκάλια, είναι μια καλή λύση ανάγκης αλλά στην καθημερινότητα, πρέπει ν’ αποφεύγεται. Ο κόσμος πρέπει να καταλάβει ότι το ζήτημα δεν είναι μόνο η οξεία τοξικότητα, αλλά η χρόνια”.



 

enikos.gr