Εκατοντάδες άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους κάθε καλοκαίρι στις ελληνικές θάλασσες και αυτοί οι θάνατοι δεν είναι μη αναστρέψιμοι, αρκεί να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα.
Σωτήρης Σκουλούδης
Μια αθόρυβη αλλά διαρκής τραγωδία εκτυλίσσεται κάθε χρόνο στις ελληνικές θάλασσες. Πάνω από 300 άνθρωποι – στην πλειονότητά τους ηλικιωμένοι Έλληνες – χάνουν τη ζωή τους είτε από πνιγμό, είτε από ξαφνικά παθολογικά επεισόδια που εκδηλώνονται στην παραλία. Η πιο επικίνδυνη ώρα, είναι ακριβώς η μεσημεριανή, οπότε και μεσουρανεί ο ήλιος.
Παρά την ένταση του προβλήματος, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι απώλειες μπορούν να μειωθούν δραστικά, αρκεί να εφαρμοστούν στοχευμένες παρεμβάσεις.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Λιμενικού Σώματος, το πρώτο εννεάμηνο του 2025 καταγράφηκαν 323 θάνατοι στη θάλασσα, έναντι 346 την αντίστοιχη περίοδο του 2024.
Η ανάλυση των δεδομένων της τελευταίας πενταετίας από τη Safe Water Sports αποκαλύπτει ότι το 70% των θυμάτων είναι άνω των 70 ετών, ενώ ακόμη ένα 17% αφορά ηλικίες 60-69. Οι άνδρες θρηνούν πολλαπλάσια θύματα από τις γυναίκες (70% έναντι 30%), ενώ η συντριπτική πλειοψηφία είναι Έλληνες και όχι ξένοι επισκέπτες.
Οι πιο θανατηφόροι μήνες είναι αυτοί στην καρδιά του καλοκαιριού: τον Ιούλιο καταγράφηκαν 118 θάνατοι, τον Αύγουστο 83 και τον Σεπτέμβριο 45. Ακόμη και ο Μάιος, πριν από την τουριστική αιχμή, είχε 55 περιστατικά.
Η κρίσιμη ώρα είναι μεταξύ 12:00 και 13:00, όταν η αντηλιά, η κόπωση και η ζέστη συμπλέκονται με μοιραίο τρόπο. Πρωταγωνιστές στη θλιβερή λίστα των Δήμων με τα περισσότερα περιστατικά είναι η Ρόδος και η Κέρκυρα, εκ των πιο δημοφιλών τουριστικών προορισμών της χώρας.
Δείτε τα αναλυτικά στοιχεία:
Αιτίες και συνθήκες
Στην πενταετία 2019-2024, οι συνολικοί θάνατοι στη θάλασσα ανήλθαν σε 1.766. Οι αιτίες κατανέμονται ως εξής: πνιγμός 72%, παθολογικά αίτια 11%, θανατηφόρο ατύχημα 1% και μη προσδιορισμένος λόγος 16%. Εντυπωσιακό είναι ότι το 66% των θυμάτων εντοπίζεται σε παραλίες χωρίς ναυαγοσωστική παρουσία.
Η σταδιακή κάλυψη αυτού του κενού έχει αποδειχθεί σωτήρια. Το ποσοστό των παραλιών με ναυαγοσώστη έχει φθάσει το 93%, αυξημένο κατά 5 μονάδες από το 2023. Συνολικά, 616 λουτρικές εγκαταστάσεις καλύπτονται, ενώ 45 παραμένουν ακάλυπτες.
Το στοίχημα για το μέλλον
Με τον αριθμό των τουριστών και των λουόμενων να αυξάνεται σταθερά, η Ελλάδα καλείται να διατηρήσει και να ενισχύσει τα μέτρα πρόληψης. Τα στοιχεία του 2025 δείχνουν ότι η μάχη για τη μείωση των πνιγμών μπορεί να κερδηθεί – αρκεί η επαγρύπνηση να παραμείνει ακέραιη και οι πολιτικές πρόληψης να εξελιχθούν. Ένα είναι βέβαιο: στο σταυροδρόμι ανάμεσα στην αμέλεια και στην προνοητικότητα, οι αριθμοί μπορούν να αντιστραφούν, σώζοντας δεκάδες ζωές κάθε καλοκαίρι. Και υπάρχουν συγκεκριμένες προτάσεις για να επιτευχθεί αυτό.
Δείτε αναλυτικά τα στοιχεία:
Οι προτάσεις των ναυαγοσωστών
Το 2024, οι ναυαγοσώστες παρενέβησαν σε 3.304 περιστατικά διάσωσης ή παροχής πρώτων βοηθειών, με παρόμοιους αριθμούς να καταγράφονται και φέτος. Ναυαγοσώστες μίλησαν στο Newsbomb και επισημαίνουν τα προβλήματα, ενώ προτείνουν και κάποιες άμεσες λύσεις για το 2026.
Βάνια Βήχου: Να θεσμοθετηθεί η συνοδεία των ηλικιωμένων στις παραλίες για να μειωθούν οι πνιγμοί
Η Βάνια Βήχου, διευθύντρια της Πανελλήνιας Σχολής Ναυαγοσωστικής, σχολιάζοντας τα στοιχεία στο Newsbomb, τονίζει ότι αυτή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο εκτεταμένο ναυαγοσωστικό δίκτυο που περιλαμβάνει πια μεγάλο αριθμό παραλιών της χώρας.
«Εάν έμενε η Ελλάδα ακάλυπτη από ναυαγοσώστες για έναν χρόνο, τα στοιχεία θα ήταν σοκαριστικά. Φέτος ήδη τα περιστατικά διάσωσης και πρώτων βοηθειών στα οποία έχουν επέμβει οι ναυαγοσώστες είναι περισσότερα από 3.000», αναφέρει, τονίζοντας ότι ο αριθμός των λουόμενων καθημερινά -λόγω της τουριστικής «έκρηξης» στη χώρα μας- έχει αυξηθεί πάρα πολύ, ωστόσο το θετικό είναι ότι οι πνιγμοί ακολουθούν την αντίστροφη τάση.
Η Βάνια Βήχου υπογραμμίζει παράλληλα ότι το 70% των θανάτων στις παραλίες αφορά σε ηλικιωμένους άνω των 70 ετών. Μεγάλο ποσοστό από αυτούς καταλήγει λόγω παθολογικών αιτιών. «Πρόκειται για πολύ ύπουλο θάνατο σε πολλές περιπτώσεις, με τον ηλικιωμένο να χάνει τις αισθήσεις του μέσα στο νερό, να μην το αντιλαμβάνεται κανείς, ακόμα και οι γύρω του, εγκαίρως, και έτσι να καταλήγει ενώ θα μπορούσε να σωθεί», εξηγεί.
Η λύση, για να δούμε τον αριθμό των πνιγμών να μειώνεται δραματικά, «θα ήταν να θεσμοθετηθεί συνοδεία στην παραλία για όλους τους ηλικιωμένους», εκτιμά.
Θετικό κρίνει το γεγονός ότι σε κοντινή απόσταση από δημοφιλείς παραλίες της Αττικής -όπου δέχονται όλο και περισσότερους επισκέπτες κάθε χρόνο- υπάρχει συνήθως ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ, που με την ταχεία τους επέμβαση έχουν σώσει ζωές σε πολλές περιπτώσεις.
Κωνσταντίνα Αλεξίου: Πλασματική η ναυαγοσωστική κάλυψη – Απαιτείται μεγαλύτερη συνέπεια
Με την άποψη αυτή συμφωνεί και η Κωνσταντίνα Αλεξίου, Ναυαγοσώστης Ακτής, που μίλησε στο Newsbomb, ωστόσο επισημαίνει η μεγάλη αυτή ναυαγοσωστική κάλυψη ισχύει σε μεγάλο ποσοστό μόνο τον Αύγουστο κι όχι από την έναρξη του καλοκαιριού.
«Η υποχρεωτική ναυαγοσωστική κάλυψη στις πολυσύχναστες και κοσμικές παραλίες ολοκληρώνεται βάσει νόμου στις 30 Σεπτεμβρίου. Όμως η τουριστική σεζόν στη χώρα δεν σταματάει τότε, καθώς πτήσεις τσάρτερ από το εξωτερικό και μικρές εγχώριες αποδράσεις φέρνουν κόσμο στις ακτές μέχρι και τον Νοέμβριο. Αυτό σημαίνει ότι η ανάγκη για ασφάλεια στις ακτές είναι απαίτηση και μετά την τυπική λήξη της κάλυψης. Η φετινή σεζόν λοιπόν είχε τις ίδιες παθογένειες που βλέπουμε κάθε χρόνο. Στην αρχή του Ιουνίου, η κάλυψη βρισκόταν μόλις στο 20% των θέσεων. Στα μέσα Ιουλίου ανέβηκε στο 70%, και τον Αύγουστο ξεπέρασε το 90%. Ωστόσο, αυτό το ποσοστό είναι «πλασματικό»: σε πολλές παραλίες η κάλυψη δεν ξεκίνησε ποτέ έγκαιρα από 1η Ιουνίου. Επίσης, τον Σεπτέμβριο, η κάλυψη ολοκληρώνεται με πολλές «αλχημείες» ώστε να μην μείνουν οι πύργοι κενές κατασκευές.
Το χρόνιο πρόβλημα της αργοπορημένης αναθέσεις από τους Δήμους έχει σοβαρές συνέπειες. Οι πρώτες ζέστες του Ιουνίου με τη λήξη του σχολικού έτους, φέρνουν μαζικές βουτιές, ενώ οι λουόμενοι επανέρχονται στο νερό μετά από μήνες. Σε αυτή την κρίσιμη φάση η απουσία επιτήρησης από ναυαγοσώστες κοστίζει σε ανθρώπινες ζωές.
Στην πλειονότητά τους τα περιστατικά καταγράφηκαν εκτός ωραρίου υποχρεωτικής κάλυψης (πριν τις 10:00 π.μ. και μετά τις 18:00 μ.μ.). Ειδικά οι ηλικιωμένοι και οι οικογένειες με μικρά παιδιά συνηθίζουν να κατεβαίνουν νωρίς στις παραλίες και να αποχωρούν λίγο πριν τη δύση του ηλίου. Εκείνη την ώρα οι πύργοι παραμένουν άδειοι και η κόκκινη σημαία «ΧΩΡΙΣ ΝΑΥΑΓΟΣΩΣΤΗ» κυματίζει.
Σε παραλίες της Αττικής, λόγω μεγάλης προσέλευσης, το ωράριο έχει ήδη για τρίτη σεζόν επεκταθεί από τις 08:00 έως τις 20:00. Όμως στις περισσότερες περιοχές της χώρας κάτι τέτοιο δεν μπορεί να εφαρμοστεί, καθώς οι Δήμοι και οι ιδιώτες δυσκολεύονται να βρουν προσωπικό ακόμα και για το υποχρεωτικό ωράριο. Αυτό δείχνει την ανάγκη για έναν συνολικότερο επανασχεδιασμό», εξηγεί.
Και καταλήγει στη σημασία της συνεπούς επάνδρωσης των πύργων σε όλες τις παραλίες για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο διάστημα:
«Η ναυαγοσωστική κάλυψη στο 90% τον Αύγουστο δεν μπορεί να επαναφέρει τις ζωές που χάθηκαν τον Ιούνιο. Και ο Σεπτέμβρης, παρότι θεωρείται μήνας με μικρότερη κίνηση, κρύβει κινδύνους: κούραση για τους ναυαγοσώστες από τις απαιτήσεις του καλοκαιριού, υποθαλάσσια ρεύματα και ξαφνικές καιρικές μεταβολές. Η διατήρηση επάνδρωσης είναι απαραίτητη μέχρι την τελευταία μέρα.
Ποιοι είναι υπεύθυνοι για αυτό; «Η Πολιτεία οφείλει να προετοιμαστεί για το καλοκαίρι του 2026 με έγκαιρους διαγωνισμούς, μέριμνα για τη στέγαση των ναυαγοσωστών και σοβαρότερο σχεδιασμό από τους Δήμους και όσους εκμεταλλεύονται τον αιγιαλό. Η εποπτεία των ναυαγοσωστών ανήκει στη Λιμενική Αρχή. Οι επιτροπές με επικεφαλής τον εκάστοτε Λιμενάρχη αποφασίζουν ποιες παραλίες χρειάζονται κάλυψη, με βάση τα περιστατικά προηγούμενων ετών και την προσέλευση κόσμου. Το Λιμενικό Σώμα δεν δίνει υποσχέσεις, δεν ζητά ψήφο· καταγράφει τα περιστατικά και βεβαιώνει τις ελλείψεις.
Αντίθετα, οι Δήμοι συχνά αντιμετωπίζουν τη ναυαγοσωστική κάλυψη με όρους πολιτικού κόστους και όχι ως αυτό που πραγματικά είναι: η στοιχειώδης εγγύηση της Πολιτείας για την προστασία της ανθρώπινης ζωής»...
newsbomb.gr
