Τετάρτη 3 Δεκεμβρίου 2025

Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία: Προκλήσεις, προτεραιότητες και κοινωνικές ανισότητες


Η Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία αποτελεί κάθε χρόνο μια ουσιαστική υπενθύμιση ότι η εκπαίδευση και η εργασία οφείλουν να είναι πραγματικά προσβάσιμες, ισότιμες και ενταξιακές. Στο σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα, οι καλές προθέσεις δεν αρκούν· απαιτείται σταθερή εφαρμογή πολιτικών που διασφαλίζουν πλήρη ισότητα σε κάθε επίπεδο.

Για τους εκπαιδευτικούς με αναπηρία, η νομοθεσία προβλέπει συγκεκριμένες διευκολύνσεις. Ωστόσο, στην πράξη πολλές από αυτές παραμένουν δυνητικές και όχι δεσμευτικές. Το αποτέλεσμα είναι η άνιση εφαρμογή τους, δημιουργώντας ένα κλίμα αβεβαιότητας, όπου οι εκπαιδευτικοί ΑμεΑ συχνά στερούνται ρυθμίσεων απαραίτητων για την αξιοπρεπή και αποτελεσματική άσκηση των καθηκόντων τους.

Η Πολιτεία οφείλει να θεσπίσει σαφείς και υποχρεωτικού χαρακτήρα ρυθμίσεις, ώστε η ανάθεση ωραρίου, οι τοποθετήσεις, η προσβασιμότητα των σχολικών μονάδων και οι υπηρεσιακές διευκολύνσεις να μην αποτελούν ζήτημα διακριτικής ευχέρειας, αλλά θεσμική υποχρέωση.

Αντίστοιχα, για τους μαθητές με αναπηρία η ισότιμη πρόσβαση στη μάθηση παραμένει ζητούμενο. Πολλά σχολικά κτίρια εξακολουθούν να στερούνται βασικών προϋποθέσεων προσβασιμότητας —όπως ράμπες, ανελκυστήρες ή κατάλληλους βοηθητικούς χώρους. Επιπλέον, η υποστήριξη μέσα στη σχολική τάξη συχνά δεν είναι επαρκής, δεν καλύπτει όλες τις μορφές αναπηρίας και σε πολλές περιπτώσεις φτάνει με σημαντική καθυστέρηση. Μαθητές με κινητικές, αισθητηριακές, νοητικές ή νευροαναπτυξιακές αναπηρίες χρειάζονται εξατομικευμένη υποστήριξη από εξειδικευμένο προσωπικό, σύγχρονα τεχνολογικά εργαλεία και εκπαιδευτικό υλικό προσαρμοσμένο στις ανάγκες τους.

Η συμπερίληψη δεν είναι θεωρητική έννοια. Είναι καθημερινή και θεσμική δέσμευση, που αποτυπώνεται στο πόσο προσβάσιμο, δίκαιο και λειτουργικό είναι το σχολείο και κάθε εργασιακό περιβάλλον. Ένα πραγματικά ενταξιακό εκπαιδευτικό σύστημα παρέχει ίσες ευκαιρίες μάθησης και εργασίας, ανεξάρτητα από την όποια αναπηρία.

Δεν είναι τυχαίο ότι ο Αριστοτέλης, στα «Ηθικά Νικομάχεια», υπενθυμίζει μια διαχρονική αρχή: «ίση μεταχείριση των ίσων, ανόμοια των ανίσων». Μόνο μέσα από τέτοια οπτική μπορεί να διασφαλιστεί η ουσιαστική ισότητα.

Δημοκρατική Συνεργασία Εκπαιδευτικών Π.Ε.