Έφθασε εκείνη η εποχή του χρόνου που ο αέρας γεμίζει αγγελικές φωνές και χριστουγεννιάτικους ύμνους, και τα κάλαντα έχουν την τιμητική τους. Καθώς γεμίζουν λοιπόν εμπορικά κέντρα, σιδηροδρομικούς σταθμούς, γηροκομεία, αλλά και τον δρόμο έξω από τα σπίτια μας, οι εορταστικές μπάντες, είτε το συνειδητοποιούν είτε όχι βελτιώνουν επίσης την υγεία τους.
Από τον εγκέφαλο μέχρι την καρδιά, το τραγούδι έχει αποδειχθεί ότι προσφέρει ένα ευρύ φάσμα απο οφέλη σε όσους το εξασκούν, ειδικά αν το κάνουν σε ομάδες. Μπορεί να φέρει τους ανθρώπους πιο κοντά, να προετοιμάσει το σώμα μας να καταπολεμήσει ασθένειες, ακόμη και να καταστείλει τον...πόνο, λένε οι ειδικοί.
«Το τραγούδι είναι μια γνωστική, σωματική, συναισθηματική και κοινωνική πράξη», λέει ο Άλεξ Στριτ, ερευνητής στο Ινστιτούτο Μουσικοθεραπείας του Κέιμπριτζ, ο οποίος μελετά πώς η μουσική μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει παιδιά και ενήλικες να αναρρώσουν από εγκεφαλικές βλάβες.
Ισχυρό αίσθημα κοινωνικής συνοχής
Οι ψυχολόγοι εδώ και καιρό τονίζουν πώς οι άνθρωποι που τραγουδούν μαζί μπορούν να αναπτύξουν ένα ισχυρό αίσθημα κοινωνικής συνοχής ενώ έρευνες έχουν δείξει ότι εντελώς άγνωστοι μπορούν να δημιουργήσουν ασυνήθιστα στενούς δεσμούς αφού τραγουδήσουν μαζί για μια ώρα.
Ίσως όπως ήταν αναμενόμενο, υπάρχουν σαφή σωματικά οφέλη για τους πνεύμονες και το αναπνευστικό σύστημα από το τραγούδι. Μερικοί ερευνητές χρησιμοποιούν το τραγούδι για να βοηθήσουν άτομα με πνευμονικές παθήσεις , για παράδειγμα. Αλλά το τραγούδι παράγει και άλλα μετρήσιμα σωματικά αποτελέσματα. Έχει διαπιστωθεί ότι βελτιώνει τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση των ανθρώπων. Έχει διαπιστωθεί ακόμη και ότι το τραγούδι σε ομάδες ή χορωδίες ενισχύει την ανοσοποιητική μας λειτουργία με τρόπους που δεν μπορεί να γίνει με την απλή ακρόαση της ίδιας μουσικής.
Υπάρχουν διάφορες εξηγήσεις για αυτό. Από βιολογική άποψη, πιστεύεται ότι το τραγούδι ενεργοποιεί το πνευμονογαστρικό νεύρο, το οποίο συνδέεται άμεσα με τις φωνητικές χορδές και τους μύες στο πίσω μέρος του λαιμού. Η παρατεταμένη και ελεγχόμενη εκπνοή που εμπλέκεται στο τραγούδι απελευθερώνει επίσης ενδορφίνες που σχετίζονται με την ευχαρίστηση, την ευεξία και την καταστολή του πόνου.
Το τραγούδι ενεργοποιεί επίσης ένα ευρύ δίκτυο νευρώνων και στις δύο πλευρές του εγκεφάλου μας , προκαλώντας ενεργοποίηση περιοχών που σχετίζονται με τη γλώσσα, την κίνηση και το συναίσθημα. Αυτό, σε συνδυασμό με την εστίαση στην αναπνοή που απαιτεί το τραγούδι, το καθιστούν αποτελεσματικό ανακουφιστικό του στρες . «Οι αντιδράσεις του «να νιώθεις καλά» γίνονται σαφείς στις πιο χαρούμενες φωνές, τις εκφράσεις του προσώπου και τις στάσεις του σώματος», λέει η Στριτ.
Θα μπορούσαν να υπάρχουν και κάποιοι βαθύτεροι λόγοι για αυτά τα οφέλη. Ορισμένοι ανθρωπολόγοι πιστεύουν ότι οι πρόγονοί μας τραγουδούσαν πριν καν μπορέσουν να μιλήσουν, χρησιμοποιώντας φωνητικές εκφράσεις για να μιμηθούν τους ήχους της φύσης ή να εκφράσουν συναισθήματα. Αυτό μπορεί να έπαιξε βασικό ρόλο στην ανάπτυξη σύνθετων κοινωνικών δυναμικών , συναισθηματικής έκφρασης και τελετουργιών , και ο Στριτ επισημαίνει ότι δεν είναι τυχαίο ότι το τραγούδι είναι μέρος της ζωής κάθε ανθρώπου, είτε έχει μουσική κλίση είτε όχι, σημειώνοντας ότι ο εγκέφαλος και το σώμα μας είναι συντονισμένα από τη γέννησή τους ώστε να ανταποκρίνονται με θετικούς τρόπους στο τραγούδι.
Νανουρίσματα στα παιδιά και τραγούδια στις κηδείες
«Τραγουδούν νανουρίσματα στα παιδιά και μετά τραγούδια στις κηδείες», λέει. «Μαθαίνουμε τους πίνακες πολλαπλασιασμού μας ψάλλοντας και το αλφάβητό μας μέσω της ρυθμικής και μελωδικής δομής».
Δεν είναι όμως όλα τα είδη τραγουδιού εξίσου ωφέλιμα. Το τραγούδι ως μέλος μιας ομάδας ή μιας χορωδίας, για παράδειγμα, έχει βρεθεί ότι προάγει ένα μεγαλύτερο επίπεδο ψυχολογικής ευεξίας από ό,τι οι σόλο τραγουδιστές. Για αυτόν τον λόγο, οι ερευνητές έχουν χρησιμοποιήσει το τραγούδι ως εργαλείο για την προώθηση της συνεργασίας, της γλωσσικής ανάπτυξης και της συναισθηματικής ρύθμισης στα παιδιά.
Ίσως το πιο αξιοσημείωτο όφελος του τραγουδιού είναι ότι φαίνεται να παίζει ρόλο στην υποβοήθηση του εγκεφάλου να επιδιορθωθεί από βλάβες. Οι ειδικοί στον ιατρικό κλάδο στρέφονται επίσης στο τραγούδι ως τρόπο βελτίωσης της ποιότητας ζωής όσων ζουν με διαφορετικά προβλήματα υγείας. Σε όλο τον κόσμο, ερευνητές έχουν μελετήσει τα αποτελέσματα της συμμετοχής σε κοινοτικές χορωδίες που έχουν συσταθεί για επιζώντες καρκίνου και εγκεφαλικού επεισοδίου , άτομα που ζουν με νόσο του Πάρκινσον και άνοια, και τους φροντιστές τους. Για παράδειγμα, το τραγούδι βελτιώνει την ικανότητα των ασθενών με νόσο του Πάρκινσον να αρθρώνουν λόγο, κάτι με το οποίο είναι γνωστό ότι δυσκολεύονται καθώς η νόσος εξελίσσεται.
Το τραγούδι αποτελεί επίσης έναν τρόπο ενίσχυσης της γενικής υγείας, καθώς έχει αποδειχθεί ότι είναι μια υποτιμημένη άσκηση σε σύγκριση με ένα γρήγορο περπάτημα. «Το τραγούδι είναι μια σωματική δραστηριότητα και μπορεί να έχει παράλληλα οφέλη με την άσκηση», λέει ο Άνταμ Λιούις, αναπληρωτής καθηγητής αναπνευστικής φυσικοθεραπείας στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον.
Μια μελέτη μάλιστα έδειξε ότι το τραγούδι, μαζί με διάφορες φωνητικές ασκήσεις που χρησιμοποιούνται από εκπαιδευμένους τραγουδιστές για να βελτιώσουν τον τόνο και τον ρυθμό, αποτελεί μια συγκρίσιμη άσκηση για την καρδιά και τους πνεύμονες με το περπάτημα με μέτριο ρυθμό σε διάδρομο.
Ωστόσο, οι ερευνητές επιθυμούν επίσης να επισημάνουν τα συχνά υποτιμημένα οφέλη της συμμετοχής σε ομαδικό τραγούδι για την ψυχή των ανθρώπων που ζουν με μακροχρόνιες χρόνιες ασθένειες. Η Στριτ εξηγεί ότι το τραγούδι επιτρέπει σε αυτούς τους ανθρώπους να επικεντρωθούν σε αυτό που μπορούν να κάνουν και όχι σε αυτό που δεν μπορούν.
«Ξαφνικά φέρνει μια ισότητα στο δωμάτιο όπου οι φροντιστές δεν είναι πλέον φροντιστές και οι επαγγελματίες υγείας τραγουδούν επίσης το ίδιο τραγούδι με τον ίδιο τρόπο», λέει η Στριτ. «Και δεν υπάρχουν πολλά άλλα που να το κάνουν αυτό».
Πώς μπορεί να ωφελήσει τους ασθενείς
Μεταξύ εκείνων που έχει αποδειχθεί ότι ωφελούνται περισσότερο από το τραγούδι είναι άτομα με χρόνιες αναπνευστικές παθήσεις , κάτι που έχει γίνει ένα σημαντικό ερευνητικό επίκεντρο για τον Kιρ Φίλιπ, κλινικό λέκτορα αναπνευστικής ιατρικής στο Imperial College London. Το τραγούδιλέει δεν θα θεραπεύσει τους ανθρώπους από αυτές τις ασθένειες, αλλά μπορεί να χρησιμεύσει ως μια αποτελεσματική ολιστική προσέγγιση που συμπληρώνει τις συμβατικές θεραπείες.
«Για ορισμένους ανθρώπους, η ζωή με δύσπνοια μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή του τρόπου αναπνοής τους, με αποτέλεσμα να γίνεται ακανόνιστος και αναποτελεσματικός», λέει. «Ορισμένες προσεγγίσεις που βασίζονται στο τραγούδι βοηθούν σε αυτό όσον αφορά τους χρησιμοποιούμενους μύες, τον ρυθμό και το βάθος [της αναπνοής], γεγονός που μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση των συμπτωμάτων».
Μία από τις πιο αξιοσημείωτες μελέτες του αφορούσε την εφαρμογή ενός προγράμματος αναπνοής που είχε αναπτυχθεί μέσω της συνεργασίας με επαγγελματίες τραγουδιστές στην Εθνική Λυρική Σκηνή και τη χρήση του ως μέρος μιας τυχαιοποιημένης ελεγχόμενης δοκιμής σε ασθενείς με long Covid. Σε διάστημα έξι εβδομάδων, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι βελτίωσε την ποιότητα ζωής τους και ανακούφισε από ορισμένες πτυχές των αναπνευστικών δυσκολιών τους.
Αλλά ίσως το πιο αξιοσημείωτο όφελος του τραγουδιού είναι ότι φαίνεται να παίζει ρόλο στην υποβοήθηση του εγκεφάλου να επιδιορθωθεί από βλάβες. Αυτό καταδεικνύεται από την ιστορία της πρώην βουλευτή των ΗΠΑ, Γκαμπριέλ Γκίφορντς, η οποία επέζησε από πυροβολισμό στο κεφάλι κατά τη διάρκεια μιας απόπειρας δολοφονίας το 2011. Με την πάροδο των ετών, η Γκίφορντς έμαθε ξανά πώς να περπατάει, να μιλάει, να διαβάζει και να γράφει, με θεραπευτές που χρησιμοποιούσαν τραγούδια από την παιδική της ηλικία για να τη βοηθήσουν να ανακτήσει την λεκτική της ευχέρεια.
Οι ερευνητές έχουν χρησιμοποιήσει παρόμοιες προσεγγίσεις για να βοηθήσουν τους επιζώντες από εγκεφαλικό επεισόδιο να ανακτήσουν την ομιλία τους , καθώς το τραγούδι μπορεί να παρέχει τις ώρες επανάληψης που απαιτούνται για την προώθηση νέας συνδεσιμότητας μεταξύ των δύο ημισφαιρίων του εγκεφάλου, η οποία συχνά καταστρέφεται από ένα οξύ εγκεφαλικό επεισόδιο. Το τραγούδι πιστεύεται επίσης ότι ενισχύει τη νευροπλαστικότητα του εγκεφάλου , η οποία του επιτρέπει να επανασυνδεθεί και να δημιουργήσει νέα νευρολογικά δίκτυα.
«Υπάρχει μια σταδιακά αυξανόμενη βάση στοιχείων για τα γνωστικά οφέλη του τραγουδιού σε ηλικιωμένους ενήλικες», λέει ο Tεπο Σαρκάμο, καθηγητής νευροψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι. «Γνωρίζουμε ακόμα λίγα για τη δυνατότητα του τραγουδιού να επιβραδύνει ή να αποτρέψει την γνωστική παρακμή, καθώς αυτό θα απαιτούσε μελέτες μεγάλης κλίμακας με χρόνια παρακολούθησης».
Μία από τις ανησυχίες των ειδικών ωστόσο, είναι ότι καθώς οι άνθρωποι περνούν ολοένα και περισσότερο χρόνο συνδεδεμένοι με την τεχνολογία αντί να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους μέσω δραστηριοτήτων όπως το τραγούδι, σχετικά λίγοι άνθρωποι βιώνουν τα οφέλη του.
Newsbomb.gr
