Το έχεις ξανακούσει, το έχεις ξαναδεί ή το έχεις ξανά ονειρευτεί; Τι είναι το déjà vu και γιατί νιώθουμε ότι ξαναζούμε κάποιες στιγμές;
Το déjà vu, που στα γαλλικά σημαίνει "ήδη ιδωμένο" και στα ελληνικά "προμνησία", είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο όπου νιώθουμε ότι βιώνουμε μια παρούσα στιγμή για δεύτερη φορά, παρόλο που γνωρίζουμε ότι είναι αδύνατον. Συχνά περιγράφεται ως μια αίσθηση οικειότητας σε ένα άγνωστο περιβάλλον ή μια αίσθηση ότι γνωρίζουμε τι θα συμβεί στη συνέχεια.
Περισσότερο από το 97% των ανθρώπων πιστεύεται ότι έχουν βιώσει déjà vu τουλάχιστον μία φορά, με περισσότερα από τα δύο τρίτα των ανθρώπων να το βιώνουν με κάποια κανονικότητα.
Παρόμοιες σχετικές εμπειρίες με την προμνησία (deja vu) είναι οι παρακάτω:
- Deja vu: Αίσθηση πως έχουμε ξαναδεί την σκηνή που βλέπουμε τώρα.
- Deja vecu: Αίσθηση πως έχουμε ξαναζήσει την στιγμή που ζούμε τώρα.
- Deja senti: Αίσθηση πως το έχουμε ξανά αισθανθεί αυτό που νιώθουμε τώρα.
- Deja entendu: Αίσθηση πως τέχουμε ξανακούσει αυτό που ακούμε τώρα.
- Deja goute: Αίσθηση πως το έχουμε ξανά γευτεί.
- Deja rencontre: Αίσθηση πως το έχουμε ξανασυναντήσει.
- Deja reve: Αίσθηση πως το έχουμε ξανά ονειρευτεί.
- Deja pense: Αίσθηση πως το έχουμε ξανασκεφτεί.
5 θεωρίες για το déjà vu
Παρόλο που το déjà vu είναι ένα κοινό φαινόμενο, τα ακριβή αίτια του παραμένουν άγνωστα. Θεωρείται ότι είναι το ισοδύναμο μιας μικρής εγκεφαλικής "σύγκρουσης", με δύο ρεύματα σκέψης να συγκρούονται. Υπάρχουν διάφορες θεωρίες που προσπαθούν να εξηγήσουν το déjà vu, όπως:
- Θεωρία της διπλής εγγραφής
- Κρυπτομνησία
- Νευρολογικές εξηγήσεις
- Αυξήμένη ντοπαμίνη
- Στρες και κόπωση
1. Θεωρία της διπλής εγγραφής
Αυτή η θεωρία υποδηλώνει ότι η εμπειρία του déjà vu προκύπτει όταν μια εμπειρία καταγράφεται δύο φορές στον εγκέφαλο. Η πρώτη καταγραφή συμβαίνει ασυνείδητα, ενώ η δεύτερη συμβαίνει συνειδητά, οδηγώντας στην αίσθηση ότι η εμπειρία έχει συμβεί ξανά.
2. Κρυπτομνησία
Μια άλλη πιθανή εξήγηση είναι ότι μια πληροφορία που μαθαίνει κάποιος ξεχνιέται συνειδητά, αλλά ωστόσο αποθηκεύεται, και παρόμοιες εμπειρίες οδηγούν στην ανάσυρση των αποθηκευμένων πληροφοριών οδηγώντας σε μια αίσθηση οικειότητας.
3. Νευρολογικές εξηγήσεις
Αν και το déjà vu σπάνια αποτελεί σύμπτωμα μιας υποκείμενης νευρολογικής πάθησης, ορισμένες έρευνες υποδηλώνουν ότι το déjà vu μπορεί να σχετίζεται με νευρολογικές δραστηριότητες, όπως μικρούς επιληπτικούς σπασμούς ή παροδικές δυσλειτουργίες στον ιππόκαμπο, την περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη μνήμη.
Σε άτομα με νευρολογικές παθήσεις, επηρεάζονται τρία μέρη του εγκεφάλου: ο ιππόκαμπος, η παραιππόκαμπη έλικα και ο κροταφικός νεοφλοιός - περιοχές που σχετίζονται με το σχηματισμό και τη διατήρηση των αναμνήσεων. Για όσους πάσχουν από επιληψία και έχουν déjà vu, έχει παρατηρηθεί αλλαγές στο κύκλωμα μνήμης.
4. Αυξήμένη ντοπαμίνη
Οι υπερβολικές ποσότητες ντοπαμίνης μπορεί να εμπλέκονται σε εμπειρίες déjà vu. Σε μελέτες για την επιληψία του κροταφικού λοβού, η έρευνα δείχνει ότι ανιχνεύθηκαν αυξημένα επίπεδα ντοπαμίνης σε μοντέλα τρωκτικών με επιληψία κροταφικού λοβού.
5. Στρες και κόπωση
Οι άνθρωποι που είναι κουρασμένοι ή/και αγχωμένοι αναφέρουν συχνά επεισόδια déjà vu. Αυτό πιστεύεται ότι οφείλεται στο ότι η κούραση και το άγχος συνήθως επηρεάζουν τόσο τη μακροπρόθεσμη όσο και τη βραχυπρόθεσμη μνήμη.
Εάν το βιώνεις τακτικά
Όσοι το βιώνουν τακτικά εμφανίζουν λιγότερη φαιά ουσία από αυτούς που δεν το κάνουν. Η φαιά ουσία είναι το πιο εξωτερικό στρώμα του εγκεφάλου και είναι υπεύθυνη για τον έλεγχο της κίνησης, της μνήμης και των συναισθημάτων. Τυπικά, όσο περισσότερη φαιά ουσία έχει ένας εγκέφαλος, τόσο πιο αποτελεσματικός είναι
Εάν βιώνεις συχνά ή έντονα déjà vu, είναι σημαντικό να συμβουλευτείς έναν νευρολόγο για να αποκλείσεις τυχόν ιατρικά προβλήματα.
shape.gr
