Τις αλλαγές που έρχονται στο προφίλ και τη δομή των τιμολογίων ρεύματος, όπου κατ’ εφαρμογή του νέου ευρωπαϊκού πλαισίου οι συμβάσεις πρέπει να διέπονται από πιο κατανοητή γλώσσα χωρίς «ψιλά γράμματα» και με όσο το δυνατό μεγαλύτερη διαφάνεια στους όρους και τις χρεώσεις, αναδεικνύει η μίνι αντιπαράθεση που έχει ξεσπάσει εσχάτως στην ενεργειακή αγορά.
Στις προτάσεις του Ρυθμιστή που αγγίζουν κάθε πτυχή του θέματος, από τη διάρκεια των συμβάσεων και τις εκπτώσεις των προϊόντων μέχρι το τι θα ισχύει για τη διαφημιστική τους προβολή, οι πάροχοι διαφωνούν και ένα νέο άτυπο μπρα ντε φερ έχει ξεκινήσει, δίχως ακόμη να είναι σαφές αν το νέο τοπίο θα οδηγήσει σε λιγότερη ή περισσότερη σύγχυση για τον καταναλωτή.
Σ' ένα τοπίο όπου ακόμη και οι εξοικειωμένοι με την ορολογία και τους συμβατικούς όρους των προϊόντων ρεύματος δυσκολεύονται να καταλάβουν τις τόσες παραλλαγές (κίτρινα με προαναγγελία τιμής, κίτρινα όπου η τιμή εκκαθαρίζεται μετά το μήνα κατανάλωσης, μεικτά προϊόντα κ.λπ.), το στοίχημα είναι οι αλλαγές να κάνουν το αντικείμενο πιο κατανοητό στους πολλούς και όχι το αντίστροφο.
Εχοντας κατά νου αυτό τον κίνδυνο και μετά τη λήξη της σχετικής διαβούλευσης, η ΡΑΑΕΥ πρόκειται να παραλάβει αυτή την εβδομάδα τις προτάσεις των παρόχων, προκειμένου την επομένη να γίνει αναλυτική συζήτηση πάνω σε αυτές και όσες κρίνει ότι ενισχύουν τη διαφάνεια στη λιανική του ρεύματος και τον ανταγωνισμό να τις ενσωματώσει στο νέο πλαίσιο.
Η μονομερής αλλαγή των όρων
Στις πιο βασικές αλλαγές που έρχονται στο νέο αυτό τοπίο και που προκαλούν πεδίο αντιπαράθεσης μεταξύ Ρυθμιστή και παρόχων είναι η εισήγηση του πρώτου ότι οι όροι μιας σύμβασης θα πρέπει να μπορούν να αλλάξουν μονομερώς, χωρίς δηλαδή προηγούμενη ενημέρωση του πελάτη, μόνο εφόσον συντρέχει κάποιος σπουδαίος λόγος (π.χ. ενεργειακή κρίση, εμπόλεμη κατάσταση κ.λπ). Καθώς επίσης ότι για προχωρήσει ένας προμηθευτής σε μια τέτοια αλλαγή θα πρέπει νωρίτερα να έχει ενημερώσει σχετικά την Αρχή, ώστε να αξιολογήσει η ίδια τη κρισιμότητα του λόγου.
Στον αντίποδα, οι πάροχοι ζητούν μεγαλύτερη ευελιξία και μιλούν για μια περιττή επιπλέον γραφειοκρατική διαδικασία, καθώς, όπως λένε, είναι αρκετό ο Ρυθμιστής της αγοράς να ελέγχει κατά πόσο, σε μια τέτοια περίπτωση, η εταιρεία έχει ενημερώσει εγκαίρως τους πελάτες της, όπως ακριβώς προβλέπει ο Κώδικας Προμήθειας.
Στην περίπτωση των σταθερών τιμολογίων, η ΡΑΕΕΥ δηλώνει ανυποχώρητη στο αίτημα κάποιων παρόχων να μπορούν υπό προϋποθέσεις να αλλάζουν τους όρους των συμβάσεων, ωστόσο είναι πιο ευέλικτη στο αντίστοιχο αίτημα για τα κυμαινόμενα. Κι εδώ ωστόσο τα πράγματα δεν είναι απλά. Αν επιτραπεί, π.χ, η μονομερής αλλαγή όρων στα κίτρινα προϊόντα με προαναγγελία τιμής, μπορεί να καταργηθεί η δυνατότητα του καταναλωτή να προβλέπει το κόστος του προϊόντος που πρόκειται να επιλέξει.
Σύναψη σύμβασης προφορικά
Δεύτερο θέμα που πυροδοτεί αντιπαράθεση αφορά τη θέση του Ρυθμιστή ότι πρέπει να καταργηθεί η δυνατότητα που υπάρχει σήμερα για ανανέωση από τον πελάτη, ακόμη και προφορικά, μιας σύμβασης ρεύματος.
Στο σύνολό τους οι προμηθευτές, μέσω του συλλογικού τους οργάνου, του Ελληνικού Συνδέσμου Προμηθευτών Ενέργειας (ΕΣΠΕΝ) αντιδρούν στην ιδέα, καθώς, όπως λένε, η παράμετρος αυτή είναι νομοθετικά κατοχυρωμένη και δεν πρέπει να απαγορευθεί ή να περιοριστεί με οποιονδήποτε τρόπο, εφόσον τηρούνται η διαφάνεια και η επαρκής ενημέρωση εκ μέρους του προμηθευτή, που διασφαλίζουν την προστασία των καταναλωτών. Στην απαγόρευση πάντως της προφορικής σύναψης νέων συμβάσεων η Αρχή είναι ανυποχώρητη.
Κλιμακωτά τιμολόγια και «έξυπνοι» μετρητές
Τρίτο θέμα που διχάζει τα δύο μέρη είναι τα κλιμακωτά τιμολόγια, δηλαδή η επιβολή διαφορετικής χρέωσης από ένα όριο κατανάλωσης και πάνω. Κατά την Αρχή, αυτά τα προϊόντα πρέπει να καταργηθούν για τη μεγάλη μάζα των καταναλωτών που δεν διαθέτουν «έξυπνο» μετρητή, άρα ούτως ή άλλως δεν έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν την κατανάλωσή τους.
Τόσο η ΔΕΗ, όσο και άλλοι πάροχοι θεωρούν άκρως προβληματική τη συγκεκριμένη εισήγηση, αφενός γιατί ακόμη και οι ελάχιστοι που διαθέτουν ψηφιακό μετρητή πάλι δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα (σ.σ.: θα πρέπει να διαθέτουν μόνιτορ στο σπίτι που να καταγράφει σε πραγματικό χρόνο την κατανάλωση), αφετέρου γιατί η συγκεκριμένη πρόβλεψη περιορίζει δραστικά την ποικιλία προϊόντων στα οποία έχει πρόσβαση ο καταναλωτής.
Τούτων δοθέντων, ο Ρυθμιστής φέρεται διατεθειμένος να αλλάξει την εισήγηση, εφόσον γίνεται σαφές στις από εδώ και πέρα συμβάσεις ότι οι πελάτες με αναλογικούς μετρητές συμφωνούν πως στην πράξη δεν μπορούν να παρακολουθούν αν και πότε αλλάζουν κλίμακα κατανάλωσης μέσα στον μήνα.
Τέταρτο θέμα διαφωνίας αφορά τις διαφημίσεις. Εδώ, η Αρχή υποστηρίζει ότι όλα τα βασικά χαρακτηριστικά ενός προϊόντος (διάρκεια, χρώμα, χρεώσεις, εκπτώσεις, σημαντικοί όροι κ.λπ.) πρέπει να αναφέρονται υποχρεωτικά σε κάθε προωθητική ενέργεια. Στον αντίποδα, οι προμηθευτές επιμένουν ότι οι διαφημιστικές καμπάνιες δεν παίζουν τον ρόλο της προσυμβατικής ενημέρωσης, επομένως δεν θα πρέπει να περιλαμβάνονται σε αυτές όλα τα χαρακτηριστικά των τιμολογίων.
Έρχεται η «Περίληψη της Σύμβασης»
Στο νέο τοπίο επίσης, κεντρική αλλαγή αφορά τη λεγόμενη «Περίληψη της Σύμβασης», κίνηση που επιβάλλεται από το νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο στη λογική ότι πολλοί καταναλωτές δυσκολεύονται να κατανοήσουν τη νομική γλώσσα που χρησιμοποιείται στα συμβόλαια.
Η κεντρική ιδέα είναι ότι όλα τα βασικά χαρακτηριστικά του τιμολογίου, το οποίο θα είναι διατυπωμένο σε απλή και κατανοητή γλώσσα, θα περιλαμβάνονται σε ένα έγγραφο που θα παρέχουν οι προμηθευτές ρεύματος στους υποψήφιους πελάτες τους, σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή, προτού συνάψουν σύμβαση μαζί τους.
Σαν σύλληψη δείχνει ικανή να συμβάλει στην αποκρυπτογράφηση των συμβατικών κειμένων, ώστε να αποφεύγονται οι κακοτοπιές που βρίσκονται αρκετές φορές στα «ψιλά γράμματα».
Κάποιοι, ωστόσο, πάροχοι θεωρούν ότι η συγκεκριμένη ιδέα είναι περιττή. Ούτως ή άλλως, οι πληροφορίες αυτές περιλαμβάνονται στην προσυμβατική ενημέρωση, άρα ακόμη ένα έγγραφο θα φέρει ενδεχομένως το αντίθετο αποτέλεσμα, προκαλώντας περαιτέρω σύγχυση στον καταναλωτή.
Κανόνες για τα σταθερά τιμολόγια
Το νέο πλαίσιο παγιώνει τον «χρωματικό κώδικα» στα τιμολόγια, ο οποίος ισχύει από τις αρχές του 2024, με μια σειρά από προβλέψεις για τα μπλε (σταθερά), τα πορτοκαλί (δυναμικά), καθώς και τα κίτρινα (κυμαινόμενα ή μεικτά). Απουσιάζει αναφορά στα πράσινα, καθώς πρόκειται για ειδικά προϊόντα που θεσπίστηκαν με υπουργική Απόφαση.
Στην περίπτωση των μπλε τιμολογίων, όπου όπως έγραψε το Εuro2day.gr τα νοικοκυριά μετακινούνται με ρυθμό 50-60.000 τον μήνα και οι πελάτες εκτιμάται ότι έχουν ήδη ξεπεράσει το 1,1 εκατομμύριο, η ΡΑΑΕΥ επανεπιβεβαιώνει πως θα πρέπει να έχουν διάρκεια τουλάχιστον 12 μήνες. Οι τιμές των σταθερών τιμολογίων δεν μπορούν να είναι κλιμακωτές, δηλαδή να μεταβάλλονται βάσει της κατανάλωσης του πελάτη ή οποιασδήποτε άλλης συνθήκης και οι πάροχοι μπορούν να προσφέρουν εκπτώσεις, οι οποίες θα είναι σταθερές καθ' όλη τη διάρκεια της σύμβασης. Ούτε μπορούν οι όροι να τροποποιούνται μονομερώς από τους προμηθευτές.
Σε ό,τι αφορά τη ρήτρα πρόωρης αποχώρησης, θα πρέπει να είναι αναλογική του κόστους που προκαλεί στον προμηθευτή κάτι τέτοιο. Αρα, όσο πιο κοντά στη λήξη της σύμβασης αποχωρήσει ένας πελάτης, τόσο μικρότερο πρέπει να είναι και το «πέναλτι». Σημειωτέον ότι τα μπλε προϊόντα μπορούν να είναι διζωνικά.
Το τοπίο στα κυμαινόμενα
Ελάχιστη διάρκεια τους 12 μήνες θα έχουν και τα κίτρινα συμβόλαια κυμαινόμενων τιμολογίων, όπου γίνεται εξειδίκευση ανάμεσα σε αυτά με προαναγγελία τιμής (ex-ante) και εκείνα στα οποία η τιμή «κλειδώνει» μετά τον μήνα εφαρμογής της χρέωσης (ex-post).
Σε αντίθεση με τα σταθερά, στα κίτρινα τιμολόγια δεν υπάρχει ρήτρα πρόωρης αποχώρησης. Έχει επομένως τη σημασία της η πρόβλεψη ότι, αν ο καταναλωτής εγκαταλείψει το προϊόν πριν το 12μηνο, απαγορεύεται να χρεώνεται εμμέσως με ρήτρα πρόωρης αποχώρησης ή με οποιοδήποτε άλλο τέλος. Η κίνηση συνδέεται με κάποιες πρακτικές παρόχων που έχουν χρεώσει τον καταναλωτή με τα κόστη των δώρων για την προσέλκυσή του ως πελάτη ή με την παροχή εκπτώσεων (συμπεριλαμβανομένων και των εκπτώσεων συνέπειας), για τις οποίες υπάρχουν καταγγελίες.
Εάν προσφέρονται εκπτώσεις στα κίτρινα, αυτές θα πρέπει κατά την Αρχή να είναι σταθερές καθ' όλη τη διάρκεια της σύμβασης, εκτός εάν αλλάζουν προς όφελος του καταναλωτή. Επομένως, η μόνη περίπτωση να αλλάξουν στην πορεία είναι στο σενάριο που μειώνουν την τελική τιμή του πελάτη.
euro2day.gr
